31a tvaṃ sādhanaṃ kim anena viśvasya buddhimanmātrapūrvakatvaṃ sādhyate | āhosvid ekatvavibhutvasarvajñatvanityatvādiguṇaviśiṣṭabuddhimatpūrvakatvam | prathamapakṣe siddhasādhanam | dvitīye tu vyāpter abhāvād anaikāntikatā |
nanu sāmānyena vyāptau pratītāyām api pakṣadharmatābalād viśeṣasiddhiḥ | yathāgneḥ parvatāyogavyavacchedādisiddhiḥ | anyathā sarvānumānocchedaḥ | anumānadve
ṣī hy evaṃ jalpati:
atrocyate | sidhyaty eva pakṣadharmatābalato viśeṣaḥ | na tu sarvaḥ | yena hi vinā pakṣasthaṃ sādhanaṃ nopapadyate sa viśeṣaḥ sidhyatu | yathā vahner eva parvatavartitvādiviśeṣo na pañcavarṇaśikhākalāpakamanīyaḥ | na ca girīṇāṃ tarūṇāṃ kāryatvaṃ kartur ekatvavibhutvasarvajñatvādikam antareṇa nopapadyate, taditareṣv api darśanāt | tasmāt
yady evaṃ svasvarūpopādānopakaraṇasaṃpradānaprayojanābhijña eva kartā sādhyate | svarūpam iha ca dvyaṇukaṃ kāryam | upādānam iha paramāṇujātica
tuṣṭayam | upakaraṇaṃ samastakṣetrajñasamavāyidharmādharmau | sampradanaṃ kṣetrajñāḥ, yānayaṃ bhagavān svakarmabhir abhipraiti | prayojanaṃ sukhaduḥkhopabhogaḥ kṣetrajñānām | evaṃbhūte buddhimati sādhye kutaḥ siddhasādhanam | na cāvyāptiḥ | kulāladṛṣṭānte upādānādyabhijñatvasya sambhavāt |
tathā ca vācaspatiḥ pramāṇyati: vivā
dādhyāsitās tanugirisāgarādayaḥ upādānādyabhijñakartṛkāḥ | kāryatvāt | yad yat kāryaṃ tat tad upādānādyabhijñakartṛkam | yathā prāsādādi | tathā ca vivādādhyāsitās tanvādayaḥ | tasmāt tatheti |
evam ataḥ sādhanād upādānādyabhijñakartṛmātraṃ prasādhya tasya sarvajñatvasādhanāya vācaspatir eva punar apīdam āha: bhavatu tā
vad upādānādyabhijñakartṛmātrasiddhiḥ | pāriśeṣyāt tu vyatirekidvitīyanāmno 'numānād viśeṣasiddhiḥ | tathā hi: tanubhuvanādyupādānādyabhijñaḥ kartā nānityāsarvaviṣayabuddhimān | tatkartus tadupādānādyanabhijñatvaprasaṅgāt | na hy evaṃvidhas tadupādānādyabhijño yathāsmadādiḥ | tadupādānādyabhijñaś cāyam | ta
- (JNA 268,19)↩