vṛttiḥ --- āsanasthairye sati tannimittakaprāṇāyāmalakṣaṇo yogāṅgaviśeṣo+anuṣṭheyo bhavati| kīdṛśaḥ| svāsapraśvāsayorgativicchedalakṣaṇaḥ| śvāsapraśvāsau niruktau (1|31) tayostridhā recanastambhanapūraṇadvāreṇa bāhyābhyantareṣu sthāneṣu gateḥ pravāhasya vicchedo dhāraṇaṃ prāṇāyāma ucyate ||49||