783
BRP241.046.1 tāmasā nirayaṃ yānti rājasā mānuṣān atha |
BRP241.046.2 sāttvikā devalokāya gacchanti sukhabhāginaḥ || 46 ||
BRP241.047.1 niṣkevalena pāpena tiryagyonim avāpnuyāt |
BRP241.047.2 puṇyapāpeṣu mānuṣyaṃ puṇyamātreṇa devatāḥ || 47 ||
BRP241.048.1 evam avyaktaviṣayaṃ mokṣam āhur manīṣiṇaḥ |
BRP241.048.2 pañcaviṃśatimo yo 'yaṃ jñānād eva pravartate || 48 ||

Chapter 242: On the worldly bondage and destiny of the soul

SS 394-395

vasiṣṭha uvāca:

BRP242.001.1 evam apratibuddhatvād abuddham anuvartate |
BRP242.001.2 dehād dehasahasrāṇi tathā ca na sa bhidyate || 1 ||
BRP242.002.1 tiryagyonisahasreṣu kadācid devatāsv api |
BRP242.002.2 utpadyati tapoyogād guṇaiḥ saha guṇakṣayāt || 2 ||
BRP242.003.1 manuṣyatvād divaṃ yāti devo mānuṣyam eti ca |
BRP242.003.2 mānuṣyān nirayasthānam ālayaṃ pratipadyate || 3 ||
BRP242.004.1 koṣakāro yathātmānaṃ kīṭaḥ samabhirundhati |
BRP242.004.2 sūtratantuguṇair nityaṃ tathāyam aguṇo guṇaiḥ || 4 ||
BRP242.005.1 dvandvam eti ca nirdvandvas tāsu tāsv iha yoniṣu |
BRP242.005.2 śīrṣaroge 'kṣiroge ca dantaśūle galagrahe || 5 ||
BRP242.006.1 jalodare 'tisāre ca gaṇḍamālāvicarcike |
BRP242.006.2 śvitrakuṣṭhe 'gnidagdhe ca sidhmāpasmārayor api || 6 ||
BRP242.007.1 yāni cānyāni dvandvāni prākṛtāni śarīriṇām |
BRP242.007.2 utpadyante vicitrāṇi tāny evātmābhimanyate || 7 ||
BRP242.008.1 abhimānātimānānāṃ tathaiva sukṛtāny api |
BRP242.008.2 ekavāsāś caturvāsāḥ śāyī nityam adhas tathā || 8 ||
BRP242.009.1 maṇḍūkaśāyī ca tathā vīrāsanagatas tathā |
BRP242.009.2 vīram āsanam ākāśe tathā śayanam eva ca || 9 ||
BRP242.010.1 iṣṭakāprastare caiva cakrakaprastare tathā |
BRP242.010.2 bhasmaprastaraśāyī ca bhūmiśayyānulepanaḥ || 10 ||
BRP242.011.1 vīrasthānāmbupāke ca śayanaṃ phalakeṣu ca |
BRP242.011.2 vividhāsu ca śayyāsu phalagṛhyānvitāsu ca || 11 ||
BRP242.012.1 udyāne khalalagne tu kṣaumakṛṣṇājinānvitaḥ |
BRP242.012.2 maṇivālaparīdhāno vyāghracarmaparicchadaḥ || 12 ||
BRP242.013.1 siṃhacarmaparīdhānaḥ paṭṭavāsās tathaiva ca |
BRP242.013.2 phalakaṃ paridhānaś ca tathā kaṭakavastradhṛk || 13 ||
BRP242.014.1 kaṭaikavasanaś caiva cīravāsās tathaiva ca |
BRP242.014.2 vastrāṇi cānyāni bahūny abhimatya ca buddhimān || 14 ||