Chapter X :: niṣprapañca.caryā.melāvana.saṃśaya.paricchedaḥ
[ CMP tr. 307--315CMP10.001/ || vajraśiṣya uvāca || sa.prapañca.caryā parisphuṭa.bhūtā niṣprapañca.caryāṃ nirdiśatu bhagavān vajraguruḥ śāstā ||
CMP10.002/ vajragurur āha || sādhu sādhu mahāsattva śrī.guhyasamāja.mahāyoga.tantrāmnāyena niṣprapañca.caryāṃ pratipādayāmi śṛṇv ekāgra.cittena |
CMP10.005/ ityādi.tantrokta.manonukūla.pradeśe1728 bhūmi.gṛhaṃ vā prāsādaṃ vā yathokta.vidhinā saṃskṛtya | tatra catur.asrādi.guṇa.yuktaṃ vajra.maṇi.śikhara.kūṭāgāraṃ niṣpādya | tataḥ prākṛtāhaṅkārāpagato1729 mahāyogī bāhyāṅganām api saṃskṛtya1730 | eka.jāti.pratibaddhakaiḥ saha śiṣya.gaṇair1731 vakṣyamāṇa.krameṇa1732 mahāmudrā.sādhanam ārabhet1733 ||
CMP10.006/ tatrâyaṃ kramaḥ | prathamataraṃ paramārtha.satyam ālambya svādhiṣṭhāna.krameṇa vyutthāyâkṣobhyotsargānupraveśena maṇḍalādhipatitvena vyavasthitaḥ | tataḥ prākṛtāhaṅkāram apanītān abhedya.parivārān sva.kāya.maṇḍalasyaîvâvayava.bhūtān vairocanādi.māṇḍaleya.devatākārān adhimucya sakala.cakram anurāgya1734 nija.[B:65b]mudrayā saha1735 piṇḍagrahānubheda.krameṇa paramārtha.satyaṃ praviśati | tato locanādi-482 devībhiś1736 catur.brahma.vihāra.viśuddhyā tvaṃ vajracittetyādi.gāthābhiḥ1737 sañcoditaḥ svādhiṣṭhāna.krameṇa jhaṭiti prabuddhaḥ1738 paramānanda.rasānubhavanārthaṃ nava.nāṭya.rasena krīḍati |
CMP10.007/ evaṃ punaḥ punar bhūta.koṭiṃ praviśya punaḥ punar vyutthāya pañca.tathāgata.svabhāvān1739 pañca.kāma.guṇān āsvādayati | yathā na mlāyate manas tathāgatāralliṃ1740 sampādayati | tatra rūpādi.trividhaṃ rūpa.viṣayam anubhavati | gīta.tantrī.vādyādi.trividhaṃ śabda.viṣayam anubhavati | puṣpa.dhūpānulepanādi.trividhaṃ gandha.viṣayam anubhavati | kaṭuka.tikta.kaṣāyāmla.lavaṇādi.trividhaṃ rasaviṣayam anubhavati |
CMP10.008/ tataḥ ṣoḍaśābdikâkṣata.yoniḥ pīna.stana.bhara.namrāvayavā gṛhīta.caryānvitā1741 ca[B:66a]ṇḍālī rajakī mālākārī naṭī veṇukārī śilpikâṅgavikalā1742 vā ca bandhu.bhūtā yāḥ1743 striyas tāsām anyatamāṃ1744 gṛhītvā | tato nirvikalpātmako mahāyogī svātmanaḥ1745 sarva.bhāva.svabhāva.pratipādanāya loka.garhitam1746 bhakṣaṇīya.samayaṃ1747 śodhanādi.krameṇâbhi-483 saṃskṛtya laukika.nimittopalambham apanīya pracchanne pradeśe sthitvâbhyavaharati |
CMP10.009/ tathā ca na mudrā.bandho na maṇḍalaṃ na kuṇḍaṃ na caityaṃ na pustaka.vācanaṃ1748 na kāya.kleśo na paṭa.kāṣṭha.pāṣāṇa.pratimāṃ praṇamati | na śrāvaka.pratyekabuddha.śaraṇam anusmarati na tithi.karaṇa.muhūrta.nakṣatra.kālākṣepaṇaṃ karoti | sarvam etad adhyātmanaîva sampādayati |
CMP10.010/ yadi sāmagrī.vikalaḥ saṅgraha.maṇḍalaṃ sampādayitum aśaktaḥ syāt | tatas tena sādhakena pañca.guhya.mahātattvātmakenâpi niṣprapa[B:66b](ñca.caryâ)bhyasanīyā1749 anena krameṇa |
CMP10.011/ tatrâyaṃ kramaḥ | kācid rūpa.vajrākāreṇa darpaṇa.vyagra.komala.kara.kamalā
saumya.nayana.nirīkṣaṇā aśeṣa.muktā.hāra.vikaṭa.saṅkaṭa.pīna.payodharā
kiñcic.chithilī.kṛta.cela.nidarśitārddha.nitamba.bimbā mahāsukhānurāgaṇāya pūrva.koṇe
vyavasthitā | kācic chabda.vajrākāreṇa vikasita.nayana.nirīkṣaṇā
śṛṅgāra.rasa.lalita.līlākṛti.yuta.rāga.
carita.dharma.deśanā.prakāśana.kuśala.kathodgāyana.pragīta.kākalī.
gītakānuvādana.vīṇā.pravādanatayā dakṣiṇa.koṇe1750 vyavasthitā | kācid
gandhavajrākāreṇa sasmita.nayana.nirīkṣaṇā
snigdhonnata.nakha.mayūkha.virājita.tāmra.jālāvanaddha.kara.kamalā
nartanākāra.gṛhīta.maṇi.mayādi.bhājana.nyasta.kuṅkumāgaru.[B:67a]mṛgamadoraga.sāra.
candana.karpūrāmoda.vāsita.daśadik.kuṭī.gandha.vaha.bhājanatayā1751 paścima.koṇe vyavasthitā | kācid
rasavajrākāreṇa madhu.nayana.nirīkṣaṇā
'neka.maṇi.kanaka.rajata.bhājanādi.nihita.vividha.vyañjana.
saṅkīrṇa.rasa.rasāgra.divyāhāra.mahāmṛta.pathya.bhojana.dhāritayôttara.
koṇe1752
vyavasthitā | kācit sparśavajrākāreṇa sarva.lakṣaṇālaṅkṛta.gātrā 484
trivalī.taraṅga.bhaṅgābhirāmâtyanta.kṛśa.madhyā1753
romarājy.antarita.vipula.pradakṣiṇāvarta.gambhīra.nābhideśā1754 jaghana.ghana.nitamba.
stabdha.śṛṅgāra.lalita.komala.gati.smita.vadana.saumya.dṛṣṭā1755 mahāsukhānurāgaṇatayôtsaṅge vyavasthitā |
CMP10.012/ tato mahāsukhaḥ śrī.surata.sukha.rāga.carita.pradarśanāyâliṅgana.
cumbana.cūṣaṇa.kucagrahaṇa.pulakatāḍana.daṃśana.nakhadāna.ma[B:67b](rda-
na.dola)1756.sūcī.kūrparādi.karaṇa.pramodanatayā1757
pracalita.muktāhāra.
valaya.kaṭaka.keyūra.nūpura.rava.viṣayendriya.vajra.padma.samāyoga.
prajñopāya.jñāna.jñeya.samāpattyâlikāli.madanātapatra.kūrmakaṇṭha.
śaśāṅka.nāḍītraya.tryaṅguli.cālana.codana.pracodanena1758 skandhādi.svabhāvān1759 sarva.tathāgatān nirjhara.dhārākāreṇa
dravī.bhūtān jñāna.bhūmiṃ prāpya parama.mahāsukha.padam āsvādayati ||
CMP10.013/ imam arthaṃ dyotayann āha mūla.tantre ||
CMP10.015/ yadi rūpavajrādayo 'pi na saṃvidyante | tadaîkaika.sparśavajrayā saha sampuṭa.yogenâpi sādhayitavyam | yasmāt sarva.tathāgatāḥ sādhakasya kāya.maṇḍale 'ntarbhūtāḥ | sarva.devyaḥ sparśa.vajrāyāḥ kāya.maṇḍale 'ntarbhūtāḥ | tasmā[B:68a]d abhinnāhaṅkāriṇâvikalpenâbhyasanīyam1762 iti || mūla.sūtre pratipādayann1763 āha ||
CMP10.016/ atha vajrapāṇiḥ sarvatathāgatādhipatiḥ sarva.tathāgata.kāya.vāk.citta.vajra.vidyā.vrata.samādāna.caryāṃ sva.kāya.vāk.citta.vajrebhyo niścārayet ||
CMP10.019/ tatrêdaṃ kāya.vāk.citta.vidyā.vratam ||
CMP10.036/ evaṃ ṣaṭ.kāmāvacarā dvandvāliṅgana.pāṇyāpti.hasitekṣita.maithunāḥ paramānanda.sukhaṃ kṣaṇaṃ kṣaṇam anubhavanti | pariniṣpannāvasthāyāṃ câsaṃsāraṃ yāvat satatānanda.mūrtayo bhavanti | imam arthaṃ dyotayann āha sarva.deva.samāgama.tantre ||
CMP10.039/ || niṣprapañcacaryā.me[B:69a]lāvana.saṃśaya.paricchedo1776 daśamaḥ ||
- ityādi.tantrokta.manonukūla.pradeśe] B; Pn ityādi tantrokte manonukūla.pradeśe.↩
- prākṛtāhaṅkārāpagato] rectification; B prakṛtāhaṅkārāpagato.↩
- api saṃskṛtya] B; TIB mngon par sbyangs (*abhisaṃskṛtya).↩
- śiṣya.gaṇair] emendation (also Pn); B śiṣya.guṇair; TIB rang gi slob ma (*sva.śiṣyena).↩
- vakṣyamāṇa.krameṇa] rectification (also Pn); B vakṣamāṇa.krameṇa.↩
- ārabhet] B; Pn ārabheta.↩
- anurāgya] B; Pn anurañjya.↩
- A piece of MS B containing the first three syllables of the first line is broken off. The syllables mudrayā sa. are emended from TIB: rang gi phyag rgya dang lhan cig (Pn concurs).↩
- locanādi.devībhiś] rectification (TIB and grammar); B locanādidevīs; Pn locanādidevīś.↩
- These verses are as follows: Māmakī's song: tvaṃ vajracitta bhuvaneśvara sattva.dhāto trāyāhi māṃ rati.manojña mahārtha.kāmaiḥ | kāmāhi māṃ janaka sattva.mahāgra.bandho yadîcchase jīvituṃ adya nātha ||. Buddhalocanā's song: tvaṃ vajrakāya bahu.sattva.priyāṅka.cakra buddhārtha.bodhi.paramārtha.hitānudarśī | rāgeṇa rāga.samayaṃ mama kāmayasva yadîcchase jīvituṃ adya nātha ||. Lokeśvaradayitā's song: tvaṃ vajravāca sakalasya hitānukampī lokārtha.kārya.karane sadā sampravṛttaḥ | kāmāhi māṃ surata.carya samantabhadra yadîcchase jīvituṃ adya nātha ||. Sarvatathāgatakāyavākcittasamayavajra.dayitā's song: tvaṃ vajrakāma samayāgra mahāhitārtha sambuddhavaṃśatilakaḥ samatānukampī | kāmāhi māṃ guṇa.nidhiṃ bahuratnabhūtaṃ yadîcchase jīvituṃ adya nātha || (GST XVII.72–75).↩
- prabuddhaḥ] emendation; B (also Pn) prabuddha..↩
- .svabhāvān] B; SS .rūpān.↩
- tathāgatāralliṃ] rectification; B tathāgatoralliṃ; Pn tathāgato'ralliṃ.↩
- Pn inserts yathā.↩
- śilpikāṅgavikalā] B; Pn śilpikāṅgāvikalā.↩
- yāḥ] emendation (grammar; Pn concurs); B yā.↩
- striyas tāsām anyatamāṃ] B; Pn striyastāsāmānyatamāṃ.↩
- svātmanaḥ] B and SS; Pn tvātmanaḥ.↩
- loka.garhitam] B; SS loke garhitam.↩
- bhakṣaṇīya.samayaṃ] B bhakṣaṇīya.samaya; Pn bhakṣaṇīyaṃ samaya..↩
- pustaka.vācanaṃ] rectification (SS; also Pn); B putsaka.vācanaṃ.↩
- Again, a few akṣara-s are missing from the first line of this folio, due to breakage. Here, the missing syllables are easily emended. Vowel sandhi sic in MS.↩
- dakṣiṇa.koṇe] rectification (also Pn); B dakṣiṇe koṇe.↩
- nartanākāra.gṛhīta.maṇi.mayādi.bhājana.nyasta.kuṅkumāgaru.mṛgamadoraga.sāra.
candana.karpūrāmoda.vāsita.daśadik.kuṭī.gandha.vaha.bhājanatayā] emendation; B vartta-
ṇākāra.gṛhīta.maṇi.mayādi.bhājana.nyasta.kuṅkumāgaru.mṛgamadoraga.sāra.candana.
karpūrāmoda.vāsita.daśadik.kūṭa.gandha.vaha.bhājanatayā; Pn vartaṇākāra.gṛhīta.maṇi.
mayādi.bhājana.nyasta.kuṅkumāgaru.mṛgamadoraga.sāra.candana.karpūrāmoda.vāsita.
daśadik.kūṭī.gandha.vaha.bhājanatayā.↩ - .rasāgra.divyāhāra.] B; Pn .rasāgrādivyāhāra..↩
- tri.valīta.raṅga.bhaṅgābhirāmātyanta.kṛśa.madhyā] B tri.valīta.raṅga.bhaṅgābhirāmātyanta.kṛṣa.madhyā; Pn tri.valīta.raṅga.bhaṅgābhirāmātyanta.kṛcchra.madhyā.↩
- romarājy.antarita.vipula.pradakṣiṇāvarta.gambhīra.nābhideśā] emendation; B romarājyābhavita.vipula.pradadakṣiṇavartta.gambhīra.nābhi.deśā; Pn cāmarādy.ākṛti.tadvipula.pradakṣiṇāvarta.gambhīra.nābhideśā. SS paraphrases this as: romaraj(j)v.antarita.vipula.gambhīra.nābhideśā.↩
- jaghana.ghana.nitamba.stabdha.śṛṅgāra.lalita.komala.gati.smita.vadana.saumya.dṛṣṭā]
emendation; B jaghana.ghana.daśanakhara.nitamba.stabdha.śṛṅgāra.lalita.komala.gati.
smitavadana.saumya.dṛṣṭā; Pn jaghana.ghana.daśanakhara.nitamba.stabdha.śṛṅgāra.
lalita.komala.gati.smitavadana.saumyekṣaṇā. SS paraphrases as: jaghana.ghana.nitamba.stabdha.śṛṅgāra.lalita.komala.gati.smita.vadanā saumya.dṛṣṭyā.↩ - Again, MS B is broken here at the top left. Text restored from TIB and SS.↩
- āliṅgana.cumbana.cūṣaṇa.kucagrahaṇa.pulakatāḍana.daṃśana.nakhadāna.ma(rdana.
dola).sūcī.kūrparādi.karaṇa.pramodanatayā] Again, MS B is broken here at the top left. Text restored from TIB and SS; Pn āliṅgana.cumbana.cūṣaṇa.kucagrahaṇa.pulakatāḍana.
daśananakhadanta.mardana.dola.sūcī.kūrparādi.karaṇa.pramodanatayā. PU (parallel passage) āliṅgana.cumbana.bhūṣaṇa(read: cūṣaṇa).pulakatāḍana.saṃśana.nakhadāna.mardana.dolā.sūcī.grāmyādi.karaṇa.mohanatayā.↩ - .keyūra.nūpura.rava.viṣayendriya.vajra.padma.samāyoga.prajñopāya.jñāna.jñeya.samā-
pattyâlikāli.madanātapatra.kūrmakaṇṭha.śaśāṅka.naḍītraya.tryaṅguli.cālana.codana.pra-
codanena] B .keyūra.nūpura.rava.viṣayendriya.vajra.padma.samāyoga.prajñopāya.jñāna.
jñeya.samāpattyâlikāli.madanātapatra.kūrmakaṇṭha.śaśāṅka.naḍītraya.tryaṅguli.cālana.
codana.pracodanena; Pn .keyūra.mukuṭa.nūpura.rava.viṣayendriya.vajra.padma.samā-
yoga.prajñopāya.jñāna.jñeya.samāpattyâlikāli.madanātapatra.kūrmakaṇṭha.śaśāṅka.naḍī-
traya.tryaṅguli.cālana.codana.pracodana..↩ - skandhādi.svabhāvān] B; Pn and SS skandhādi.svabhāvāt; PU (parallel passage) skandha.dhātv.āyatana.svabhāvān.↩
- sevayan] rectification (also Pn); B sevayat. GST, PU, and metre suggest sevet.↩
- jñānārthi.rāgiṇaḥ] rectification; B jñānārthīrāgiṇaḥ.↩
- abhinnāhaṅkāriṇâvikalpenâbhyasanīyam] B; Pn abhinnāhaṅkāreṇāvikalpenābhyasanīyam.↩
- pratipādayann] emendation; B pratipāyann.↩
- kāryaṃ] emendation (GST and TIB; also Pn); B kāyaṃ.↩
- mantra.saṃvara.saṃvṛteḥ] B; Pn (and GST) mantrasaṃvara.saṃvṛtam.↩
- mantra.tantra.suśikṣitām] rectification (also Pn); B mantra.tantra.suśikṣitāḥ.↩
- catuḥ.sandhyāṃ] B; Pn catuḥ.sattvāṃ and emends to catuḥ.sandhyaṃ (GST reading).↩
- bhojyaṃ bhakṣyaṃ] emendation (GST); B bhojya.bhakṣaṃ; Pn bhojyabhakṣyaṃ.↩
- samācaret] B is unclear—could be this or samārabhet; GST the former, Pn the latter.↩
- mahājñānodadhiḥ] rectification (GST, also Pn); B mahājñānodadhi.↩
- ṣaṇmāsenaiva] rectification (also Pn); B ṣaṭmāsenaiva.↩
- te bhaya.trastā] emendation (also Pn); B te bhayastā; GST and SS bhaya.santrastā.↩
- atikramed] emendation (GST and SS); B (also Pn) atikramanti.↩
- yadi vajrātmā] B and GST; SS tri.vajrātmā.↩
- tri.vajra.jñāna.sevitum] B; Pn (GST, PU and SS) tri.vajra.jñāna.sevitam.↩
- niṣprapañcacaryā.melāvana.saṃśaya.paricchedo] rectification; B niṣprapañcacaryā.melāvaṇa.saṃsaya.paricchedo.↩