अत्र प्रभावः क्रियायामनिविशमान एव हेतौ तृतीयां प्रवर्तयति न कर्तरीति क्रियायामनाविष्टकारकहेतुभेदः ॥
तस्य राज्ञः प्रभावेनेत्यत्र सदपि कर्तृत्वमविवक्षितं, अतो हेतुमात्रविवक्षायां पाक्षिकी तृतीया भवतीत्याह—हेतौ तृतीयायामिति । करणभावस्त्वसंभावित एव प्रभावमात्रस्य व्यभिचारात् ॥
निवर्तकः क्रियाविष्टो यथा—
अत्रैवंविधस्य पवनस्य पथिकप्रमाथसाधनक्रियायां कर्तृत्वेनावेशान्निवर्तको नामायमाविष्टक्रियः कारकहेतुभेदः ॥
प्रमाथसाधनक्रियायां कर्तृत्वेनेति निष्ठाप्रत्ययेनोपात्तेनेति भावः ॥
स एव क्रियानाविष्टो यथा—
अत्र समागमनिवृत्तावनिविशमानः प्रजागरस्तृतीयार्थे पञ्चमीं प्रयोजयति । बाष्पः पुनर्दानक्रियावेशाद्दर्शनक्रियायामनाविशन्कर्मसंबन्धात्तामप्रधानभावेन चोपगृह्णातीत्यनाविष्टक्रियो नाम निवर्तकोऽयं कारकहेतुभेदः ॥
खिलीभावो निवृत्तिः । तृतीयार्थ इति । हेताववधित्वाप्रतीतेरपादानभावेन संभावितः । दानक्रियेति । स्यादत्र दर्शनक्रियासमावेशो यदि दानक्रियावेशः स्यात् । स एव तु नास्ति नञा निषेधादित्यर्थः ॥
प्रयोजकः क्रियाविष्टो यथा—