navamo+adhyāyaḥ/
Ca.6.9.1 athāta unmādacikitsitaṃ
vyākhyāsyāmaḥ//
Ca.6.9.2 iti ha smāha bhagavānātreyaḥ//
Ca.6.9.3 buddhismṛtijñānataponivāsaḥ
punarvasuḥ prāṇabhṛtāṃ śaraṇyaḥ/
unmādahetvākṛtibheṣajāni kāle+agniveśāya śaśaṃsa pṛṣṭaḥ//
Ca.6.9.4 viruddhaduṣṭāśucibhojanāni
pradharṣaṇaṃ devagurudvijānām/
unmādaheturbhayaharṣapūrvo mano+abhighāto viṣamāśca ceṣṭāḥ//
Ca.6.9.5 tairalpasattvasya malāḥ
praduṣṭā buddhernivāsaṃ hṛdayaṃ pradūṣya/
srotāṃsyadhiṣṭhāya manovahāni pramohayantyāśu narasya cetaḥ//
Ca.6.9.6 dhīvibhramaḥ sattvapariplavaśca
paryākulā dṛṣṭiradhīratā ca/
abaddhavāktvaṃ hṛdayaṃ ca śūnyaṃ sāmānyamunmādagadasya liṅgam//
Ca.6.9.7 sa mūḍhacetā na sukhaṃ na
duḥkhaṃ nācāradharmau kuta eva śāntim/
vindatyapāstasmṛtibuddhisaṃjño bhramatyayaṃ ceta itastataśca//
Ca.6.9.8 samudbhramaṃ
buddhimanaḥsmṛtīnāmunmādamāgantunijotthamāhuḥ/
tasyodbhavaṃ pañcavidhaṃ pṛthak tu vakṣyāmi liṅgāni cikitsitaṃ ca//
Ca.6.9.9
rūkṣālpaśītānnavirekadhātukṣayopavāsairanilo+ativṛddhaḥ/
&cintādijuṣṭaṃ hṛdayaṃ pradūṣya buddhiṃ smṛtiṃ cāpyupahanti śīghram//
Ca.6.9.10
asthānahāsasmitanṛtyagītabāgaṅgavikṣepaṇarodanāni/
pāruṣyakārśyāruṇavarṇatāśca jīrṇe balaṃ cānilajasya rūpam//
Ca.6.9.11
ajīrṇakaṭvamlavidāhyaśītairbhojyaiścitaṃ pittamudīrṇavegam/
unmādamatyugramanātmakasya hṛdi śritaṃ pūrvavadāśu kuryāt//
Ca.6.9.12 amarṣasaṃrambhavinagnabhāvāḥ
&saṃtarjanātidravaṇauṣṇyaroṣāḥ/
pracchāyaśītānnajalābhilāṣāḥ pītā ca bhāḥ pittakṛtasya liṅgam//
Ca.6.9.13 saṃpūraṇairmandaviceṣṭitasya
soṣmā kapho marmaṇi saṃpravṛddhaḥ/
buddhiṃ smṛtiṃ cāpyupahatya cittaṃ pramohayan saṃjanayedvikāram//
Ca.6.9.14 vākceṣṭitaṃ mandamarocakaśca
nārīviviktapriyatā+atinidrā/
chardiśca lālā ca balaṃ ca bhuṅkte nakhādiśauklyaṃ ca kaphātmakasya//
Ca.6.9.15 yaḥ
sannipātaprabhavo+atighoraḥ sarvaiḥ samastaiḥ sa ca hetubhiḥ syāt/
sarvāṇi rūpāṇi bibharti tādṛgvirudghabhaiṣajyavidhirvivarjyaḥ//
Ca.6.9.16
devarṣigandharvapiśācayakṣarakṣaḥpitṝṇāmabhidharṣaṇāni/
āgantuheturniyamavratādi mithyākṛtaṃ karma ca pūrvadehe//
Ca.6.9.17 amartyavāgvikramavīryaceṣṭo
jñānādivijñānabalādibhiryaḥ/
unmādakālo+aniyataśca yasya bhūtottyamunmādamudāharettam//
Ca.6.9.18 adūṣayantaḥ puruṣasya dehaṃ
devādayaḥ svaistu guṇaprabhāvaiḥ/
viśantyadṛśyāstarasā yathaiva cchāyātapau darpaṇasūryakāntau//
Ca.6.9.19 āghātakālo hi sa pūrvarūpaḥ
prokto nidāne+atha surādibhiśca/
unmādarūpāṇi pṛthaṅnibodha kālaṃ ca gamyān puruṣāṃśca teṣām//
Ca.6.9.20 tadyathā---saumyadṛṣṭiṃ
gambhīramadhṛṣyamakopanamasvapnabhojanābhilāṣiṇamalpasvedamūtrapurīṣa-&vātaṃ
śubhagandhaṃ phullapadmavadanamiti devonmattaṃ vidyāt;
guruvṛddhasiddharṣīṇāmabhiśāpābhicārābhidhyānānurūpaceṣṭāhāravyāhāraṃ
tairunmattaṃ vidyāt; aprasannadṛṣṭimapaśyantaṃ vidrāluṃ
pratihatavācamanannābhilāṣamarocakāvipākaparītaṃ ca pitṛbhirunmattaṃ vidyāt;
(&caṇḍaṃ sāhasikaṃ tīkṣṇaṃ gambhīramadhṛṣyaṃ)
mukhavādyanṛtyagītānnapānasnānamālyadhūpagandharatiṃ
raktavastrabalikarmahāsyakathānuyogapriyaṃ śubhagandhaṃ ca gandharvonmattaṃ
vidyāt; asakṛtsvapna-&rodanahāsyaṃ
nṛtyagītavādyapāṭhakathānnapānasnānamālyadhūpagandharatiṃ raktaviplutākṣaṃ
dvijātivaidyaparivādinaṃ rahasyabhāṣiṇaṃ ca yakṣonmattaṃ vidyāt;
naṣṭanidramannapānadviṣiṇamanāhāramapyatibalinaṃ
śastraśoṇitamāṃsaraktamālyābhilāṣiṇaṃ saṃtarjakaṃ ca rākṣasonmattaṃ vidyāt;
prahāsanṛtyapradhānaṃ devavipravaidyadveṣāvajñābhiḥ
stutivedamantraśāstrodāharaṇaiḥ kāṣṭhādibhirātmapīḍanena ca
brahmarākṣasonmattaṃ vidyāt; asvasthacittaṃ sthānamalabhamānaṃ
nṛtyagītahāsinaṃ baddhābaddhapralāpinaṃ
saṃkarakūṭamalinarathyācelatṛṇāśmakāṣṭhādhirohaṇaratiṃ
&bhinnarūkṣasvaraṃ nagnaṃ vidhāvantaṃ naikatra tiṣṭhantaṃ
duḥkhānyāvedayantaṃ naṣṭasmṛtiṃ ca piśāconmattaṃ vidyāt//
Ca.6.9.21 tatra caukṣācāraṃ
tapaḥsvādhyāyakovidaṃ naraṃ prāyaḥ śuklapratipadi trayodaśyāṃ ca
&chidramavekṣyābhidharṣayantidevāḥ, snānaśuciviviktasevinaṃ
dharmaśāstraśrutivākyakuśalaṃ prāyaḥ ṣaṣṭhyāṃ navamyāṃ carṣayaḥ,
mātṛpitṛguruvṛddhasiddhācāryopasevinaṃ prāyo daśamyāmamāvasyāyāṃ ca pitaraḥ,
gandharvāḥ stutigītavāditraratiṃ paradāragandhamālyapriyaṃ caukṣācāraṃ prāyo
dvādaśyāṃ caturdaśyāṃ ca, sattvabalarūpagarvaśauryayuktaṃ
mālyānulepanahāsyapriyam-&ativākkaraṇaṃ prāyaḥ śuklaikādaśyāṃ saptamyāṃ
ca yakṣāḥ, svādhyāyataponiyamopavāsabrahmacaryadevayatigurupūjā+aratiṃ
bhraṣṭaśaucaṃ brāhmaṇamabrāhmaṇaṃ vā brāhmaṇavādinaṃ śūramāninaṃ
devāgārasalilakrīḍanaratiṃ prāyaḥ śuklapañcamyāṃ pūrṇacandradarśane ca
brahmarākṣasāḥ, rakṣaḥpiśācāstu hīnasattvaṃ piśunaṃ &straiṇaṃ lubdhaṃ
śaṭhaṃ &prāyo dvitīyātṛtīyāṣṭamīṣu; ityaparisaṃkhyeyānāṃ
grahāṇāmāviṣkṛtatamā hyaṣṭāvetevyākhyātāḥ//
Ca.6.9.22 sarveṣvapi tu khaveṣu yo
hastāvudyamya roṣasaṃrambhānniḥśaṅkamanyeṣvātmani vā nipātayet sa hyasādhyo
jñeyaḥ; tathā yaḥ sāśrunetro miḍhrapravṛttaraktaḥ kṣatajihvaḥ
prasrutanāsikaśchidyamānacarmā+apratihanyamānavāṇiḥ satataṃ vikūjan
&durvarṇastṛṣārtaḥ pūtigandhaśca sa hiṃsārthinonmatto jñeyaḥ; taṃ
parivarjayet//
Ca.6.9.23 ratyarcanākāmonmādinau tu
bhiṣag-&abhiprāyācārābhyāṃ buddhvā tadaṅgopahārabalimiśreṇa/
mantrabhaiṣajyavidhinopakramet//
Ca.6.9.24 tatra dvayorapi
nijāgantunimittayorunmādayoḥ samāsavistarābhyāṃ
bheṣajavidhimanuvyākhyāsyāmaḥ//
Ca.6.9.25 unmāde vātaje pūrvaṃ
snehapānaṃ viśeṣavit/
kuryādāvṛtamārge tu sasnehaṃ mṛdu śodhanam//
Ca.6.9.26 kaphapittodbhave+apyādau
vamanaṃ savirecanam/
snigdhasvinnasya kartavyaṃ śuddhe saṃsarjanakramaḥ//
Ca.6.9.27 nirūhaṃ snehabastiṃ ca
śirasaśca virecanam/
tataḥ kuryādyathādoṣaṃ teṣāṃ bhūyastvamācaret//
Ca.6.9.28 hṛdindriyaśiraḥkoṣṭhe
saṃśuddhe vamanādibhiḥ/
manaḥprasādamāpnoti smṛtiṃ saṃjñāṃ ca vindati//
Ca.6.9.29 śuddhasyācāravibhraṃśe
tīkṣṇaṃ nāvanamañjanam/
tāḍanaṃ ca manobuddhidehasaṃvejanaṃ hitam//
Ca.6.9.30 yaḥ &sakto+avinaye
paṭṭaiḥ saṃyamya sudṛḍhaiḥ sukhaiḥ/
apetalohakāṣṭhādye saṃrodhyaśca tamogṛhe//
Ca.6.9.31 tarjanaṃ trāsanaṃ dānaṃ
harṣaṇaṃ sāntvanaṃ bhayam/
vismayo vismṛterhetornayanti prakṛtiṃ manaḥ//
Ca.6.9.32 pradehotsādanābhyaṅgadhūmāḥ
pānaṃ ca sarpiṣaḥ/
prayoktavyaṃ manobuddhismṛtisaṃjñāprabodhanam//
Ca.6.9.33
sarpiḥpānādirāgantormantrādiśceṣyate vidhiḥ/
ataḥ siddhatamānyogāñchṛṇūnmādavināśanān//
Ca.6.9.34
hiṅgusauvarcalavyoṣairdvipalāṃśairghṛtāḍhakam/
caturguṇe gavāṃ mūtre siddhamunmādanāśanam//
Ca.6.9.35 viśālā triphalā &kauntī
devadārvelavālukam/
sthirā nataṃ rajanyau dve sārive dve priyaṅgukā//
Ca.6.9.36
nīlotpalailāmañjiṣṭhādantīdāḍimakeśaram/
tālīśapatraṃ bṛhatī mālatyāḥ kusumaṃ navam//
Ca.6.9.37 viḍaṅgaṃ pṛśniparṇī ca
kuṣṭhaṃ candanapadmakau/
aṣṭāviṃśatibhiḥ kalkairetairakṣasamanvitaiḥ//
Ca.6.9.38 &caturguṇe jale
samyagghṛtaprasthaṃ vipācayet/
apasmāre jvare kāse śoṣe mande+anale kṣaye//
Ca.6.9.39 vātarakte pratiśyāye
tṛtīyakacaturthake/
chardyarśomūtrakṛcchreṣu visarpopahateṣu ca//
Ca.6.9.40
kaṇḍūpāṇḍvāmayonmādaviṣamehagadeṣu ca/
bhūtopahatacittānāṃ gadgadānāmacesām//
Ca.6.9.41 śastaṃ strīṇāṃ ca vandhyānāṃ
dhanyamāyurbalapradam/
alakṣmīpāparakṣoghnaṃ sarvagrahavināśanam//
Ca.6.9.42 kalyāṇakamidaṃ sarpiḥ
śreṣṭhaṃ puṃsavaneṣu ca/
iti kalyāṇakaṃ ghṛtam/
ebhya eva sthirādīni jale paktvaikaviṃśatim//
Ca.6.9.43 rase tasmin pacet
sarpirgṛṣṭikṣīre caturguṇe/
vīrārdramāṣakākolīsvayaṃguptarṣabhardhibhiḥ//
Ca.6.9.44 medayā ca samaiḥ kalkaistat
syāt kalyāṇakaṃ mahat/
bṛṃhaṇīyaṃ viśeṣeṇa sannipātaharaṃ param//
iti mahākalyāṇakaṃ ghṛtam/
Ca.6.9.45 jaṭilāṃ pūtanāṃ keśīṃ cāraṭīṃ
markaṭīṃ vacām/
trāyamāṇāṃ jayāṃ vīrāṃ corakaṃ kaṭurohiṇīm//
Ca.6.9.46 vayaḥsthāṃ śūkarīṃ
chatrāmaticchatrāṃ palaṅkaṣām/
mahāpuruṣadantāṃ ca kāyasthāṃ nākulīdvayam//
Ca.6.9.47 kaṭambharāṃ vṛścikālīṃ
sthirāṃ cāhṛtya tairghṛtam/
siddhaṃ cāturthakonmādagrahāpasmāranāśanam//
Ca.6.9.48 mahāpaiśācikaṃ nāma
ghṛtametadyathā+amṛtam/
buddhismṛtikaraṃ caiva bālānāṃ cāṅgavardhanam//
iti mahāpaiśācikaṃ ghṛtam/
Ca.6.9.49 laśunānāṃ śataṃ
triṃśadabhayāstryūṣaṇāt palam/
gavāṃ carmamasīprastho dvyāḍhakaṃ kṣīramūtrayoḥ//
Ca.6.9.50 purāṇasarpiṣaḥ prastha ebhiḥ
siddhaṃ prayojayet/
hiṅgucūrṇapalaṃ śīte dattvā ca madhumāṇikām//
Ca.6.9.51 taddoṣāgantusaṃbhūtānunmādān
viṣamajvarān/
apasmārāṃśca hantyāśu pānābhyañjananāvanaiḥ//
iti laśunādyaṃ ghṛtam/
Ca.6.9.52 laśunasyāvinaṣṭasya tulārdhaṃ
nistuṣīkṛtam/
tadardhaṃ daśamūlasya dvyāḍhake+apāṃ vipācayet//
Ca.6.9.53 pādaśeṣe ghṛtaprasthaṃ
laśunasya rasaṃ tathā/
kolamūlakavṛkṣāmlamātuluṅgārdrakai rasaiḥ//
Ca.6.9.54
dāḍimāmbusurāmastukāñjikāmlaistadardhikaiḥ/
sādhayettriphalādārulavaṇavyoṣadīpyakaiḥ//
Ca.6.9.55
yavānīcavyahiṅgvamlavetasaiśca palārdhikaiḥ/
siddhametat pibecchūlagulmārśojaṭharāpaham//
Ca.6.9.56
bradhnapāṇḍvāmayaplīhayonidoṣajvarakṛmīn/
vātaśleṣmāmayān sarvānunmādāṃścāpakarṣati//
ityaparaṃ laśunādyaṃ ghṛtam/
Ca.6.9.57 hiṅgunā hiṅguparṇyā ca
sakāyasthavayaḥsthayā/
siddhaṃ sarpirhitaṃ tadvadvayaḥsthāhiṅgucorakaiḥ//
Ca.6.9.58 kevalaṃ siddhamebhirvā
purāṇaṃ pāyayedghṛtam/
pāyayitvottamāṃ mātrāṃ śvabhre rundhyādgṛhe+api vā//
Ca.6.9.59 viśeṣataḥ purāṇaṃ ca ghṛtaṃ
taṃ pāyayedbhiṣak/
tridoṣaghnaṃ pavitratvādviśeṣādgrahanāśanam//
Ca.6.9.60 guṇakarmādhikaṃ pānādāsvādāt
kaṭutiktakam/
ugragandhaṃ purāṇaṃ syāddaśavarṣasthitaṃ ghṛtam//
Ca.6.9.61 lākṣārasanibhaṃ śītaṃ taddhi
sarvagrahāpaham/
medhyaṃ virecaneṣvagryaṃ prapurāṇamataḥ param//
Ca.6.9.62 nāsādhyaṃ nāma tasyāsti yat
syādvarṣaśatasthitam/
dṛṣṭaṃ spṛṣṭamathāghrātaṃ taddhi sarvagrahāpaham//
Ca.6.9.63 apasmāragrahonmādavatāṃ
śastaṃ viśeṣataḥ/
etānauṣadhayogān vā vidheyatvamagacchati//
Ca.6.9.64 añjanotsādanālepanāvanādiṣu
yojayet/
śirīṣo madhukaṃ hiṅguṃ laśunaṃ tagaraṃ vacā//
Ca.6.9.65 kuṣṭhaṃ ca bastamūtreṇa
piṣṭaṃ syānnāvanāñjanam/
tadvadhyoṣaṃ haridre dve mañjiṣṭhāhiṅgusarṣapāḥ//
Ca.6.9.66 śirīṣabījaṃ
conmādagrahāpasmāranāśanam/
piṣṭvā &tulyamapāmārgaṃ hiṅgvālaṃ hiṅgupatrikām//
Ca.6.9.67 vartiḥ syānmaricārdhāṃśā
pittābhyāṃ gośṛgālayoḥ/
tayā+añjayedapasmārabhūtonmādajvarārditān//
Ca.6.9.68 bhūtārtānamarārtāṃśca
narāṃścaiva dṛgāmaye/
maricaṃ cātape māṃsaṃ sapittaṃ sthitamañjanam//
Ca.6.9.69 vaikṛtaṃ paśyataḥ kāryaṃ
doṣabhūtahatasmṛteḥ/
siddhārthako vacā hiṅgu karañjo devadāru ca//
Ca.6.9.70 mañjiṣṭhā triphalā śvetā
kaṭanbhītvak kaṭutrikam/
samāṃśāni priyaṅguśca śirīṣo rajanīdvayam//
Ca.6.9.71 bastamūtreṇa piṣṭo+ayamagadaḥ
pājamañjanam/
nasyamālepanaṃ caiva snānamudvartanaṃ tathā//
Ca.6.9.72
apasmāraviṣonmādakṛtyālakṣmījvarāpahaḥ/
bhūtebhyaśca bhayaṃ hanti rājadvāre ca śasyate//
Ca.6.9.73 sarpiretena siddhaṃ vā
sagomūtraṃ tadarthakṛt/
praseke pīnase gandhairdhūmavartiṃ kṛtāṃ pibet//
Ca.6.9.74 vairecanikadhūmoktaiḥ
śvetādyairvā sahiṅgubhiḥ/
śallakolūkamārjārajambūkavṛkabastajaiḥ//
Ca.6.9.75
mūtrapittaśakṛllomanakhaiścarmabhireva ca/
sekāñjanaṃ pradhamanaṃ nasyaṃ dhūmaṃ ca kārayet//
Ca.6.9.76 vātaśleṣmātmake prāyaḥ
paittike tu praśasyate/
tiktakaṃ jīvanīyaṃ ca sarpiḥ snehaśca miśrakaḥ//
Ca.6.9.77 śītāni cānnāanāni madhurāṇi
&mṛdūni ca/
śaṅkhakeśāntasandhau vā mokṣayejjño bhiṣak sirām/
janmāde viṣame caiva jvare+apasmāra eva ca//
Ca.6.9.78 ghṛtamāṃsavitṛptaṃ vā nivāte
sthāpayet sukham/
tyaktvā matismṛtibhraṃśaṃ saṃjñāṃ labdhvā &pramucyate//
Ca.6.9.79 āśvāsayet suhṛdvā taṃ
vākyairdharmārthasaṃhitaiḥ/
brūyādiṣṭavināśaṃ vā darśayedadbhutāni vā//
Ca.6.9.80 baddhaṃ sarṣapatailāktaṃ
vyasedvottānamātape/
kapikacchvā+athavā taptairlohatailajalaiḥ spṛśet//
Ca.6.9.81 kaśābhistāḍayitvā vā
subaddhaṃ vijane gṛhe/
rundhyācceto hi vibhrāntaṃ vrajatyasya tathā śamam//
Ca.6.9.82 sarpeṇoddhṛtadaṃṣṭreṇa
dāntaiḥ siṃhairgajaiśca tam/
trāsayecchastrahastairvā taskaraiḥ śatrubhistathā//
Ca.6.9.83 athavā rājapuruṣā bahirnītvā
susaṃyatam/
trāsayeyurvadhenainaṃ tarjayanto nṛpājñayā//
Ca.6.9.84 dehaduḥkhabhayebhyo hi paraṃ
prāṇabhayaṃ smṛtam/
tena yāti śamaṃ tasya sarvato viplutaṃ manaḥ//
Ca.6.9.85 iṣṭadravyavināśāttu mano
yasyopahanyate/
tasya tatsadṛśaprāptisāntvāśvāsaiḥ śamaṃ nayet//
Ca.6.9.86
kāmaśokabhayakrodhaharṣerṣyālobhasaṃbhavān/
parasparapratidvandvairebhireva śamaṃ nayet//
Ca.6.9.87 buddhvā deśaṃ vayaḥ sātmyaṃ
doṣaṃ kālaṃ balābale/
cikitsitamidaṃ kuryādunmāde bhūtadoṣaje//
Ca.6.9.88
devarṣipitṛgandharvairunmattasya tu buddhimān/
varjayedañjanādini tīkṣṇāni krūrakarma ca//
Ca.6.9.89 sarpiṣpānādi tasyeha mṛdu
bhaiṣajyamācaret/
pūjāṃ balyupahārāṃśca mantrāñjanavidhīṃstathā//
Ca.6.9.90 śāntikrameṣṭihomāṃśca
japasvastyayanāni ca/
vedoktān niyamāṃścāpi prāyaścittāni cācaret//
Ca.6.9.91 bhūtānāmadhipaṃ devamīśvaraṃ
jagataḥ prabhum/
pūjayan prayato nityaṃ jayatyunmādajaṃ bhayam//
Ca.6.9.92 rudrasya pramathā nāma gaṇā
loke caranti ye/
teṣāṃ pūjāṃ ca kurvāṇa unmādebhyaḥ pramucyate//
Ca.6.9.93
balibhirmaṅgalairhomairoṣadhyagadadhāraṇaiḥ/
satyācāratapojñānapradānaniyamavrataiḥ//
Ca.6.9.94 devagobrāhmaṇānāṃ ca gurūṇāṃ
pūjanena ca/
āgantuḥ praśamaṃ yāti siddhairmantrauṣadhaistathā//
Ca.6.9.95 yaccopadekṣyate
kiṃcidapasmāracikitsite/
unmāde tacca kartavyaṃ sāmānyāddhetudūṣyayoḥ//
Ca.6.9.96 nivṛttāmiṣamadyo yo hitāśī
prayataḥ śuciḥ/
nijāgantubhirunmādaiḥ sattvavān na sa yujyate//
Ca.6.9.97 prasādaścendriyārthānāṃ
buddhyātmamanasāṃ tathā/
dhātūnāṃ prakṛtisthatvaṃ vigatonmādalakṣaṇam//
Ca.6.9.98 tatra ślokaḥ---
unmādānāṃ samutthānaṃ lakṣaṇaṃ sacikitsitam/
nijāgantunimittānāmuktavān bhiṣaguttamaḥ//
ityagniveśakṛte tantre carakapratisaṃskṛte+aprāpte dṛḍhabalapūrite
cikitsāsthāne unmādacikitsitaṃ nāma navamo+adhyāyaḥ//9//