अथेहामृगः—

मिश्रमीहामृगे वृत्तं चतुरङ्कं त्रिसंधिमत् ॥ ७२ ॥
नरदिव्यावनियमान्नायकप्रतिनायकौ ।
ख्यातौ धीरोद्धतावन्त्यो विपर्यासादयुक्तकृत् ॥ ७३ ॥
दिव्यस्त्रियमनिच्छन्तीमपहारादिनेच्छतः ।
786शृङ्गाराभासमप्यस्य किंचित् किंचित् प्रदर्शयेत् ॥ ७४ ॥
संरम्भं परमानीय युद्धं व्याजान्निवारयेत् ।
वधप्राप्तस्य कुर्वीत वधं नैव महात्मनः ॥ ७५ ॥
787 कार्यो व्यायोगवत् किं तु स्त्रीहेतुरिह संगरः ।

165 मृगवदलभ्यां नायिकां नायकोऽस्मिन्नीहते=वाञ्छति इतीहामृगः । ख्याताख्यातं वस्तु । अन्त्यः=प्रतिनायको विपर्यासाद् विपर्ययज्ञानादयुक्तकारी विधेयः । स्पष्टमन्यत् ।

ईहामृगे तु प्रख्याताप्रख्यातमितिवृत्तम् । नरदिव्यौ नायकप्रतिनायकौ । प्रतिनायकस्तु भ्रमादयुक्तकारी । शृङ्गारमप्यत्र किंचित् किंचित् प्रदर्शयेत् । नायकस्य परमं संरम्भं प्रदर्श्य व्याजेन केनाप्यसौ निवर्तनीयः । वधप्राप्तेऽपि महात्मनि वधो न विधातव्यः । व्यायोगवत् समरः कार्यः । स त्विह788 स्त्रीहेतुर्भवति । एवमीहामृगः कर्तव्यः । तथा दर्शयति मिश्रमित्यादिना ।

  1. A.T.A. śṛṅgārahāsyam, and B.M. śṛṅgārākāram. Bh.Nṛ. in his comments uses only śṛṅgāram. I retained the N.S.P. reading because of the expression anicchantīṃ divyastriyam. Cf.:

    ekatraivānurāgaś cet tiryaṅmlecchagato ’pi vā |
    yoṣito bahusaktiś ced rasābhāsas tridhā mataḥ ||
  2. A.T.A. gives this half verse, which is confirmed by Bh. Nr.’s explanation.

  3. T.MS. reads saṃrambhaḥ strīhetur bhavati. Gr.MS. gives it as samaram api strī-, etc. M.G.T. reads satīha strīhetur bhavati. Tri.MS. reads nanv iha strī-, etc. The reading given in the text is my surmise. B.M. says in this context vyāyogas tu astrīnimittasaṃgrāma iti.