ग्रंथिलक्षण व चिकित्सा ।

रुधिरसहितदोषैः मांसमेदस्सिराभि--।
स्तदनुविहितलिंगा ग्रंथयोंऽगे भबंति ॥
असकृदभिहितैस्तै दोषभैषज्यभेद--।
प्रकटतरविशेषैः साधयेत्तद्यथोक्तैः ॥ २४ ॥
36 291

भावार्थः--The Hindi commentary was not digitized.

  1. रक्त इत्त्यादिके विकारसे उत्पन्न ग्रंथियां सात प्रकारकी है ऐसा ऊपरके कथनसे ज्ञातं होता है । लेकिन तंत्रांतरोमें वातज, पित्तज, कफज, मेदज, सिराज, इसप्रकार ग्रंथियोंके भेद पांच वतलाये हैं । हमारी समजसे ऊपरका कथन साधारण है । इसलिये, मांस रक्तसे ग्रंथि उत्पन्न नहीं होती है केवल वे दूषित मात्र होते हैं । ऐसा जानना चाहिये ॥ अथवा उग्रादित्याचार्य ग्रंथिके सात ही भेद मानते होंगे । ऐसा भी हो सकता है ।