saptamo 'dhyāyaḥ
AS.Sū.7.1 athāta annasvarūpavijñānīyaṃ nāmādhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ |
iti ha smāhurātreyādayo maharṣayaḥ ||
AS.Sū.7.2 rakto mahān sakalamastūrṇakaḥ śakunāhṛtaḥ |
śārāmukho dīrghaśūko lodhraśūkaḥ sugandhikaḥ ||
AS.Sū.7.3 puṇḍraḥ pāṇḍuḥ puṇḍarīkaḥ pramodo gauraśārivau |
kāñcano mahiṣaḥ śūko dūṣakaḥ kusumāṇḍakaḥ ||
AS.Sū.7.4 lāṅgalā lohavālākhyāḥ kardamāḥ śītabhīrukāḥ |
pataṅgāstapanīyāśca ye cānye śālayaḥ śubhāḥ ||
AS.Sū.7.5 svādupākarasāḥ snigdhā vṛṣyā baddhālpavarcasaḥ |
kaṣāyānurasāḥ pathyā laghavo mūtralā himāḥ ||
AS.Sū.7.6 śūkajeṣu varastatra raktastṛṣṇātridoṣahā |
mahāṃstaṃ cānu kalamastaṃ cāpyanu tataḥ pare ||
AS.Sū.7.7 yavakā hāyanāḥ pāṃsuvāpyanaiṣadhakādayaḥ |
svādūṣṇā guravaḥ snigdhāḥ pāke 'mlāḥ śleṣmapittalāḥ ||
AS.Sū.7.8 sṛṣṭamūtrapurīṣāśca pūrvaṃ pūrvaṃ ca ninditāḥ |
snigdho grāhī laghuḥ svādustridoṣaghnaḥ sthiro himaḥ ||
AS.Sū.7.9 ṣaṣṭiko vrīhiṣu śreṣṭho gauraścāsitagaurataḥ |
tataḥ kramānmahāvrīhikṛṣṇavrīhijatūmukhāḥ ||
AS.Sū.7.10 kukkuṭāṇḍakalābākṣapārāvatakasūkarāḥ |
varakoddālakojjālacīnaśāradadardurāḥ ||
AS.Sū.7.11 gandhanāḥ kuruvindāśca guṇairalpāntarāḥ smṛtāḥ |
svāduramlavipāko 'nyo vrīhiḥ pittakaro guruḥ ||
AS.Sū.7.12 bahumūtrapurīṣoṣmā tridoṣastveva pāṭalaḥ |
kaṅgukodravajūrṇāhvagadīvaruṇapādikāḥ ||
AS.Sū.7.13 śyāmākatoyaśyāmākahastiśyāmākaśilbikāḥ |
śiśiroddālanīvāravarūkabarakotkaṭāḥ ||
AS.Sū.7.14 madhūlikāntanirgaṇḍīveṇuparṇīpraśāntikāḥ |
gavethukāṇḍalauhityatoyaparṇīmukundarāḥ ||
AS.Sū.7.15 kaphapittaharā rūksāḥ kaṣāyamadhurā himāḥ |
vātalā baddhaviṇmūtrā laghavo lekhanātmakāḥ ||
AS.Sū.7.16 bhagnasandhānakṛttatra priyaṅgubṛṃhaṇī guruḥ |
koradūṣaḥ paraṃ grāī sparśe śīto viṣāpahaḥ ||
AS.Sū.7.17 uddālakastu vīryoṣṇo nīvāraḥ śleṣmavardhanaḥ |
śītavīryā viśeṣeṇa snigdhā vṛṣyā madhūlikā ||
AS.Sū.7.18 rūkṣaḥ śīto guruḥ svāduḥ saro viḍvātakṛdyavaḥ |
vṛṣyaḥ sthairyakaro mūtramedaḥpittakaphān jayet ||
AS.Sū.7.19 pīnasaśvāsakāsorustambhakaṇṭhatvagāmayān |
guṇairnyūnatarā jñeyā yavādanuyavāhvayāḥ ||
AS.Sū.7.20 ūṣṇāḥ sarā veṇuyavāḥ kaṣāyā vātapittalāḥ |
vṛṣyaḥ śīto guruḥ snigdho jīvano vātapittahā ||
AS.Sū.7.21 sandhānakarī madhuro godhūmaḥ sthairyakṛt saraḥ |
pathyā nandīmukhī śītā kaṣāyā madhurā laghuḥ ||
iti śūkadhānyavargaḥ |
AS.Sū.7.22 śimbijā mudgamaṅgalyavanamudgamakuṣṭhakāḥ |
masūrakaphalāḍhakyaścaṇakāścapṛthagvidhāḥ ||
AS.Sū.7.23 kaṣāyasvādulaghavo vibandhādhmānakāriṇaḥ |
rūkṣā baddhamalāḥ śītā vipāke kaṭukā hitāḥ ||
AS.Sū.7.24 pittāsṛkkaphamedassu sūpālepādiyojanāt |
sūpyānāmuttamā mudgā laghīyāṃśo 'lpamārutāḥ ||
AS.Sū.7.25 haritāsteṣvapi varā makuṣṭhāḥ krimikāriṇaḥ |
varṇyāḥ paraṃ pralepādyairmasūrā grāhiṇo bhṛśam ||
AS.Sū.7.26 rājamāṣo gururbhūriśakṛdrūkso 'tivātalaḥ |
kaṣāyasvādurūkṣoṣṇāḥ kulatthā raktapittalāḥ ||
AS.Sū.7.27 pīnasaśvāsakāsārśohidhmānāhakaphānilān |
ghnanti śukrāśmarīṃ śukraṃ dṛṣṭiṃ śophaṃ tathodaram ||
AS.Sū.7.28 grāhiṇo laghavastīkṣṇā vipāke 'mlā vidāhinaḥ |
niṣpāvastu saro rūkṣaḥ kaṣāyamadhuro guruḥ ||
AS.Sū.7.29 pāke 'mlo vātaviṣṭambhī stanyamūtrāsrapittakṛt |
uṣṇo vidāhī dṛkcchukrakaphaśophaviśāpahaḥ ||
AS.Sū.7.30 māṣaḥ snigdho balaśleṣmamalapittakaraḥ saraḥ |
gurūṣṇo 'nilahā svāduḥ śukravṛddhivirekakṛt ||
AS.Sū.7.31 phalāni guṇavadvidyāt kākāṇḍolātmaguptayoḥ |
kuśāmraśimbī madhurā vātapittaharā himā ||
AS.Sū.7.32 madhurāḥ śītalā gurvyo balaghnyo rūkṣaṇātmikāḥ |
snehāḍhyā balibhirbhojyā vividhāḥ śimbijātayaḥ ||
AS.Sū.7.33 snigdhoṣṇatiktakaṭukaḥ kaṣāyamadhurastilaḥ |
medhyaḥ keśyo gururvarṇyaḥ sparśaśīto 'nilāpahaḥ ||
AS.Sū.7.34 alpamūtraḥ kaṭuḥ pāke medhāgnikaphapittakṛt |
kṛṣṇaḥ praśastastamanu śuklastamanu cāruṇa ||
AS.Sū.7.35 snigdhomā svādutiktoṣṇā kaphapittakarī guruḥ |
dṛkcchukrahṛt kaṭuḥ pāke tadvat bījaṃ kusumbhajam ||
AS.Sū.7.36 māṣo 'tra sarveṣvavaro yavakaḥ śūkajeṣu ca |
navaṃ dhānyamabhiṣyandi sekyaṃ kedārajaṃ ca yat ||
AS.Sū.7.37 laghu varṣoṣitaṃ dagdhabhūmijaṃ sthalasambhavam |
śīghrajanma tathā sūpyaṃ nistuṣaṃ yuktibharjitam ||
iti śimbidhānyavargaḥ |
AS.Sū.7.38 maṇḍapeyāvilepīnāmodanasya ca lāghavam |
yathāpūrvaṃ śivastatra maṇḍo vātānulomanaḥ ||
AS.Sū.7.39 tṛḍglānidoṣaśeṣaghnaḥ pācano dhātusāmyakṛt |
srotomārdavakṛt svedī sandhukṣayati cānalam ||
AS.Sū.7.40 kṣuttṛṣṇāglānidaurbalyakukṣirogajvarāpahā |
malānulomanī pathyā peyā dīpanapācanī ||
AS.Sū.7.41 vilepī grāhiṇī hṛdyā tṛṣṇāghnī dīpanī hitā |
vraṇākṣirogasaṃśuddhadurbalasnehapāyitām ||
AS.Sū.7.42 sudhautaḥ prasrutaḥ svinnastyaktoṣmā caudano laghuḥ |
yaścāgneyauṣadhakvāthasādhito bhṛṣṭataṇḍulaḥ ||
AS.Sū.7.43 viparīto guruḥ kṣīramāṃsādyairyaśca sādhitaḥ |
iti dravyakriyāyogamānādyaiḥ sarvamādiśet ||
AS.Sū.7.44 śuṣyatāṃ vyādhimuktānāṃ śuddhānāṃ śuddhikāṅkṣiṇām |
kṛśakṣāmakṣatoraskakṣīṇadhātvindriyaujasām ||
AS.Sū.7.45 dṛṣṭiśravaṇavahnyāyurbalavarṇasvarārthinām |
bhagnāviśliṣṭasandhīnāṃ vraṇināṃ vātarogiṇām ||
AS.Sū.7.46 hṛdyaḥ pathyaḥ paraṃ vṛṣyo bṛṃhaṇaḥ prīṇano rasaḥ |
maudgastu pathyaḥ saṃśuddhavraṇakaṇṭhākṣirogiṇām ||
AS.Sū.7.47 vātānulomī kaulattho gulmatūnipratūnijit |
prabhūtābhyantaramalo māṣasūpaḥ paraṃ smṛtaḥ ||
AS.Sū.7.48 khalakāmbalikau hṛdyau cchedinau svauṣadhānugau |
piśitena rasastatra yūṣo dhānyaiḥ khalaḥ phalaiḥ ||
AS.Sū.7.49 mūlaiśca tilakalkāmlaprāyaḥ kāmbalikaḥ smṛtaḥ |
jñeyāḥ kṛtākṛtāste tu snehādiyutavarjitāḥ ||
AS.Sū.7.50 alpamāṃsādayaḥ svacchā dakalāvaṇikāḥ smṛtāḥ |
vidyādyūṣe rase sūpe śāke caivottarottaram ||
AS.Sū.7.51 gauravaṃ tanusāndrāmlasvāduṣveṣu pṛthak tathā |
tilapiṇyākavikṛtiḥ śuṣkaśākaṃ virūḍhakam ||
AS.Sū.7.52 cāṇḍākīvaṭakaṃ dṛghnaṃ doṣalaṃ glapanaṃ guru |
parpaṭā laghavo rucyā laghīyān kṣāraparpaṭaḥ ||
AS.Sū.7.53 hṛdyā vṛṣyā rucikarā guruvo rāgaṣāḍavāḥ |
prīṇanā bhramatṛṭccharidimedamūrchāśramacchidaḥ ||
AS.Sū.7.54 tṛṭcchardiśramanunmanthaḥ śītaḥ sadyobalapradaḥ |
pramehakṣayakuṣṭhāni na ca syurmanthapāyinaḥ ||
AS.Sū.7.55 rasālā bṛṃhaṇī vṛṣyā snigdhā balaya rucipradā |
śramakṣuttṛṭklamaharaṃ pānakaṃ prīṇanaṃ guru ||
AS.Sū.7.56 viṣṭambhi mūtralaṃ hṛdyaṃ yathādravyaguṇaṃ ca tat |
lājāstṛṭcchardyatīsāramehamedaḥkaphacchidaḥ ||
AS.Sū.7.57 kāsapittopaśamanā dīpanā laghavo himāḥ |
pṛthukā guravo balyāḥ kaphaviṣṭambhakāriṇaḥ ||
AS.Sū.7.58 dhāna viṣṭambhinī rūkṣā tarpaṇī lekhanī guruḥ |
kaṇṭhanetramayakṣuttṛṭśramachardivraṇāpahā ||
AS.Sū.7.59 saktavo laghavaḥ pānāt sadya eva balapradāḥ |
nicayāt kaṭhinā gurvī proktā piṇḍī mṛdurlaghuḥ ||
AS.Sū.7.60 saktūnāṃ dravatāyogāllaghīyasyavalehikā |
śaṣkulīmodakādīnāṃ vyākhyātaivaṃ ca kalpanā ||
AS.Sū.7.61 nodakāntaritānna dvirna niśāyāṃ na kevalān |
na bhuktvā na dvijaiśchitvā saktūnadyānna vā bahūn ||
AS.Sū.7.62 karkandhubadaradīnāṃ śramatṛṣṇāklamacchidaḥ |
saktavo 'mlarasā hṛdyā yathādravyaguṇāśca te ||
AS.Sū.7.63 piṇyāko glapano rūkṣo viṣṭambhī dṛṣṭidūṣaṇaḥ |
veśavāro guruḥ snigdho balopacayavardhanaḥ ||
AS.Sū.7.64 mudgadijāstu guravo yathādravyaguṇānugāḥ |
kukūlakarparabhrāṣṭakandvaṅgāravipācitān |
ekayonīn laghūnvidyādapūpānuttarottaram ||
iti kṛtānnavargaḥ |
AS.Sū.7.65 hariṇaiṇakuraṅgarśyagokarṇamṛgamātṛkāḥ |
kālapucchakacāruṣkavarapotaśaśoraṇāḥ ||
AS.Sū.7.66 śvadaṃṣṭrāmaśarabhakohakārakaśambarāḥ |
karālakṛtamālau ca pṛṣataśca mṛgāḥ smṛtāḥ ||
AS.Sū.7.67 lāvavātikavartīraraktavartmakakarkarāḥ |
kapiñjalopacakrākhyacakorarurubāhavaḥ ||
AS.Sū.7.68 vartako vartikā ceti tittiriḥ krakaraḥ śikhī |
tāracūḍākhyavarakagonardagirivartikāḥ ||
AS.Sū.7.69 tathā śārapadendrāhvavāraṭāśceti viṣkirāḥ |
śatapatro bhṛṅgarājaḥ koyaṣṭī jīvajīvakaḥ ||
AS.Sū.7.70 khañjarīṭakahārītadurnāmārikṛśāgrahāḥ |
laṭvā laḍūṣo vaṭahā rokṣvelo ḍiṇḍimāṇavaḥ ||
AS.Sū.7.71 jaṭī dundubhipārkāralohapṛṣṭhakuliṅgakāḥ |
śārikāśukaśārṅgākhyacirīṭīkakuyaṣṭikāḥ ||
AS.Sū.7.72 mañjarīyakadātyūhagodhāputrapriyātmajāḥ |
kalaviṅkaḥ parabhṛtaḥ kapoto 'ṅgāracūḍakaḥ ||
AS.Sū.7.73 pārāvataḥ pāṇavika ityuktāḥ pratudā dvijāḥ |
śvetaḥ śyāmaścitrapṛṣṭhaḥ kālakaḥ kākulī mṛgaḥ ||
AS.Sū.7.74 bhekacillaṭakūcīkā godhāśalyakaśāṇḍakāḥ |
vṛṣāhikadalīśvāvinnakulādyā bileśayāḥ ||
AS.Sū.7.75 gokharāśvataroṣṭrāśvadvīpisiṃharkṣavānarāḥ |
mārjāramūṣikavyāghravṛkababhrutarakṣavaḥ ||
AS.Sū.7.76 lopākajambukaśyenacāṣolūkaśvavāyasāḥ |
śaśaghnībhāsakuraragṛdhraveśyakuliṅgakāḥ ||
AS.Sū.7.77 dhūmikā madhuhā ceti prasahā mṛgapakṣiṇaḥ |
mahiṣanyaṅkurohītavarāharuruvāraṇāḥ ||
AS.Sū.7.78 sṛmaraścamaraḥ khaḍgo gavayaśca mahāmṛgāḥ |
haṃsasārasakādambabakakāraṇḍavaplavāḥ ||
AS.Sū.7.79 mṛṇālakaṇṭhacakrāhvabalākā raktaśīrṣakāḥ |
utkrośapuṇḍarīkākṣaśarārīmaṇituṇḍakāḥ ||
AS.Sū.7.80 kākatuṇḍaghanārāvamadgukrauñcāmbukukkuṭāḥ |
nadyāsyomallikādyāśca pakṣiṇo jalacāriṇaḥ ||
AS.Sū.7.81 matsyā rohitapāṭhīnakūrmakumbhīrakarkaṭāḥ |
śuktiśaṅkhodruśambūkaśapharīvartmicandrikāḥ ||
AS.Sū.7.82 bulūkīnakramakaraśiṃśumāratimiṅgalāḥ |
rājī cilicimādyaśca māṃsamityāhuraṣṭadhā ||
AS.Sū.7.83 yoniṣvajāvī vyāmiśragocaratvādaniścite |
ādyāntyā jāṅgalānūpā madhyau sādhāraṇau smṛtau ||
AS.Sū.7.84 vikīryādikriyāyogairbhakṣaṇādviṣkirādayaḥ |
tatra baddhamalā rucyā māṃsānāmuttamāḥ himāḥ ||
AS.Sū.7.85 kaṣāyasvāduviśadā laghavo jāṅgalā hitāḥ |
pittottare vātamadhye sannipāte kaphānuge ||
AS.Sū.7.86 tāmro 'tra hariṇaḥ kṛṣṇastveṇo hṛdyastridoṣajit |
laghīyān ṣaḍrasaścāsau grāhī rūkṣo himaḥ śaśaḥ ||
AS.Sū.7.87 kaṭupāko 'gnikṛt pathyaḥ sannipāte 'nilāvare |
tadvallāvo 'pyarūkṣastuṃ kiñcidrūkṣaḥ kapiñjalaḥ ||
AS.Sū.7.88 pārāvatāḥ kapotāścṛa tadvadvanyāḥ supūjitāḥ |
īṣaduṣṇagurusnigdhā bṛṃhaṇā vartakādayaḥ ||
AS.Sū.7.89 tittiristeṣvapi varo medhāgnibalaśukrakṛt |
grāhī varṇyo 'nilodriktasannipātaharaḥ param ||
AS.Sū.7.90 dhanvānūpavicāritvāt snigdhoṣṇagurubṛṃhaṇaḥ |
nātipathyaḥ śikhī pathyaḥ śrotrasvaravayodṛśām ||
AS.Sū.7.91 tadvacca kukkuṭo vṛṣyo grāmyastu śleṣmalo guruḥ |
medhānalakarā hṛdyāḥ karakarāḥ sopacakrakāḥ ||
AS.Sū.7.92 guruḥ salavaṇaḥ kāṇakapotaḥ sarvadoṣakṛt |
gurūṣṇasnigdhamadhurā vargāścāto yathottaram ||
AS.Sū.7.93 mūtraśukrakṛto balyā vātaghnāḥ kaphapittalāḥ |
śītā mahāmṛgāsteṣu kravyādāḥ prasahāḥ punaḥ ||
AS.Sū.7.94 cakṣuṣyāḥ sṛṣṭaviṇmūtrā māṃsalāḥ kaṭupākinaḥ |
jīrṇārśograhaṇīdoṣaśoṣārtānāṃ paraṃ hitāḥ ||
AS.Sū.7.95 godhā niyachati viṣaṃ mūṣikaḥ śukravardhanaḥ |
śuṣkakāsaśramātyagniviṣamajvarapīnasān ||
AS.Sū.7.96 kārśyakevalavātāṃśca gomāṃsaṃ sanniyacchati |
caṭakāḥ śleṣmalāḥ snigdhā vātaghnāḥ śukralāḥ param ||
AS.Sū.7.97 gurūṣṇo mahiṣaḥ snigdhaḥ svapnadārḍhyabṛhatvakṛt |
tadvadvarāhaḥ śramahā ruciśukrabalapradaḥ ||
AS.Sū.7.98 haṃsaḥ svarakaraḥ pittaraktajinmeduro himaḥ |
kaphapittakarā matsyāḥ paraṃ pavananāśanāḥ ||
AS.Sū.7.99 pratisrotovicāritvādākāśaplavanena ca |
rohitaḥ pravarasteṣāṃ paraṃ cilicimo 'varaḥ ||
AS.Sū.7.100 agocaravicāritvāt sarvadoṣakaro hi saḥ |
kulīraḥ paramaṃ vṛṣyo bṛṃhaṇaḥ prīṇano guruḥ ||
AS.Sū.7.101 nātiśītagurusnigdhaṃ māṃsamājamadoṣalam |
śarīradhātusāmānyādanabhiṣyandi bṛṃhaṇam ||
AS.Sū.7.102 viparītamato jñeyamāvikaṃ bṛṃhaṇaṃ tu tat |
atimedyaṃ tyajenmāṃsaṃ hataṃ vyādhiviṣodakaiḥ ||
AS.Sū.7.103 svayaṃ mṛtaṃ dhūmapūrṇamagocarabhṛtaṃ kṛśam |
sadyohataṃ vayasthaṃ ca śuddhaṃ surabhi śasyate ||
AS.Sū.7.104 eṇaḥ kuraṅgo hariṇaḥ śaśo lāvaḥ kapiñjalaḥ |
tittiriḥ krakaro godhā śvāviḍgṛdhro mṛgādhipaḥ ||
AS.Sū.7.105 tathaiva śārikā nyaṅkurhaṃso rohitakacchapau |
vartmī cāgryāḥ svavargeṣu pravarāsteṣvapi smṛtāḥ ||
AS.Sū.7.106 lāvaiṇagodhāḥ siṃhāśca nindito gauḥ sadarduraḥ |
ṛśyaḥ kāṇakapotaśca śeṣamuktaṃ yathāyatham ||
AS.Sū.7.107 gurūṇyaṇḍāni bālānāṃ kaṣāyamadhuraṃ palam |
vṛddhānāṃ snāyubhūyiṣṭhamabalyaṃ gurudoṣalam ||
AS.Sū.7.108 puṃstriyoḥ pūrvapaścārdhe guruṇī garbhiṇī guruḥ |
laghuryoṣiccatuṣpātsu vihaṅgeṣu punaḥ pumān ||
AS.Sū.7.109 śiraskandhorupṛṣṭhasya kaṭyāḥ sakthyośca gauravam |
tathāmapakvāśayayoryathāpūrvaṃ vinirdiśet ||
AS.Sū.7.110 śoṇitaprabhṛtīnāṃ ca dhātūnāmuttarottaram |
māṃsāt garīyo bṛṣaṇameḍhravṛkkayakṛtgudam ||
iti māṃsavargaḥ |
AS.Sū.7.111 śākaṃ pāṭhāśaṭīśrūṣāsuniṣaṇḍasatīnajam |
tridoṣaghnaṃ laghu grāhi sarājakṣavavāstukam ||
AS.Sū.7.112 suniṣaṇḍo 'gnikṛdvṛṣyasteṣu rājakṣavaḥ param |
grahaṇyarśovikāraghno varccobhedī tu vāstukaḥ ||
AS.Sū.7.113 hanti doṣatrayaṃ kuṣṭhaṃ vṛṣyā soṣṇā rasāyanī |
kākamācī sarā svaryā cāṅgeryamlā 'gnidīpanī ||
AS.Sū.7.114 grahaṇyarśo 'nilaśleṣmahitoṣṇā grāhiṇī laghuḥ |
paṭolasaptalāriṣṭaśārṅgāṣṭhāvalgujāmṛtāḥ ||
AS.Sū.7.115 vetrāgrabṛhatīvāśākuntalītilaparṇikāḥ |
maṇḍūkaparṇīkarkkoṭakāravellakaparpaṭāḥ ||
AS.Sū.7.116 nāḍīkalāyagojihvāvārttākavanatiktakam |
karīraṃ kūlakaṃ nandī kuvelā śakulādanī ||
AS.Sū.7.117 kaṭhillaṃ kembukaṃ śītaṃ sakośātakakarkkaśam |
tiktaṃ pāke kaṭu grāhi vātalaṃ kaphapittajit ||
AS.Sū.7.118 hṛdyaṃ paṭolaṃ kriminut svādupākaṃ rucipradam |
pittalaṃ dīpana bhedi vātaghnaṃ bṛhatīdvayam ||
AS.Sū.7.119 vṛṣaṃ tu vamikāsaghnaṃ raktapittaharaṃ param |
kāravellaṃ sakaṭukaṃ dīpanaṃ kaphapittajit ||
AS.Sū.7.120 vārttākaṃ kaṭutiktoṣṇaṃ madhuraṃ kaphavātajit |
sakṣāramagnijananaṃ hṛdyaṃ rucyamapittalam ||
AS.Sū.7.121 karīramādhmānakaraṃ kaṣāyaṃ svādutiktakam |
kośātakāvalgujakau bhedināvagnidīpanau ||
AS.Sū.7.122 śyāmāśālmalikāśmaryabhañjakīrṇakayūthikāḥ |
vṛkṣādinīkṣīravṛkṣabimbītanikavṛkṣakāḥ ||
AS.Sū.7.123 lodhraḥ śaṇaḥ kacchudāraḥ saśelurvṛṣamuṣṭikā |
bhallātakaḥ kovidāraḥ kamalotpalakiṃśukam ||
AS.Sū.7.124 paṭolādiguṇaṃ svādu kaṣāyaṃ pittajit param |
baddhamūtrā sarā bhañjī karīraṃ syādabhīrujam ||
AS.Sū.7.125 satiktaṃ laghu cakṣuṣyaṃ vṛṣyaṃ doṣatrayapraṇut |
taṇḍulīyo himo rūkṣaḥ svādupākaraso laghu ||
AS.Sū.7.126 madapittaviṣāsraghno muñjātaṃ vātapittajit |
snigdhaṃ śītaṃ guru svādu bṛṃhaṇaṃ śukrakṛt param ||
AS.Sū.7.127 pālakyā pichilā gurvvī śleṣmalā bhedinī himā |
madaghnyupodakā cuñcurgrāhī tau pūrvavattathā ||
AS.Sū.7.128 vidārī vātapittaghnī mūtralā svāduśītalā |
jīvanī bṛṃhaṇī kaṇṭhyā gurvīvṛṣyā rasāyanī ||
AS.Sū.7.129 cakṣuṣyā sarvadoṣaghnī jīvantī madhurā himā |
śākānāṃ pravarā nyūnā dvitīyā kiñcideva tu ||
AS.Sū.7.130 vātapittaharā bhaṇḍī parvaṇī parvapuṣpikā |
kūṣmāṇḍatumbakāliṅgakarkārūrvārutiṇḍiśam ||
AS.Sū.7.131 tathā trapusacīnākacirbhiṭaṃ kaphavātakṛt |
bhedi viṣṭambhyabhiṣyandi svādupākarasaṃ guru ||
AS.Sū.7.132 vallīphalānāṃ pravaraṃ kūṣmāṇḍaṃ vātapittajit |
bastiśuddhikaraṃ vṛṣaṃ trapusaṃ tvatimūtralam ||
AS.Sū.7.133 tumbaṃ rūkṣataraṃ grāhi kāliṅgorvārucirbhiṭam |
bālaṃ pittaharaṃ śītaṃ vidyāt pakvamato 'nyathā ||
AS.Sū.7.134 śīrṇavṛntaṃ tu sakṣāraṃ pittalaṃ kaphavātajit |
rocanaṃ dīpanaṃ hṛdyamaṣṭhīlānāhanullaghu ||
AS.Sū.7.135 mṛṇālabisaśālūkaśṛṅgāṭakakaśerukāḥ |
nandīmāṣakakelūṭakrauñcādanakaloḍyakam ||
AS.Sū.7.136 satarūḍhaṃ kadambaṃ ca rūkṣaṃ grāhi himaṃ guru |
kalambunālikāmāṣakaṭhiñjarakutumbakam ||
AS.Sū.7.137 cillīlaṭvākaniṣpāvakurūṭakagavedhukāḥ |
yātukā sālakalyāṇī śrīparṇī pīluparṇikā ||
AS.Sū.7.138 kumārī jīvaloṇīkā yavaśākasuvarcalāḥ |
kuṣmāṇḍanīlinī svarcā vṛkadhūmakalakṣmaṇā ||
AS.Sū.7.139 ālūpāni ca sarvāṇi tathā sūpyāni lakṣmaṇā |
jīvantikaścuñcuparṇīprapunnāṭakuberakam ||
AS.Sū.7.140 svādu rūkṣaṃ salavaṇaṃ vātaśleṣmakaraṃ guru |
śītalaṃ sṛṣṭaviṇmūtraṃ prāyo viṣṭabhya jīryati ||
AS.Sū.7.141 svinnaṃ niṣpīḍitarasaṃ snehāḍhyaṃ nātidoṣalam |
laghupatrā tu yā cillī sā vāstukasamā matā ||
AS.Sū.7.142 takkārī varaṇaṃ svādu satiktaṃ kaphavātajit |
varṣābhvau kālaśākaṃ ca sakṣāraṃ kaṭutiktakam ||
AS.Sū.7.143 dīpanaṃ bhedanaṃ hanti garaśophakaphānilān |
dīpanāḥ kaphavātaghnāściribilvāṅkurāḥ sarāḥ ||
AS.Sū.7.144 laghuruṣṇā sarā tiktā sorupūkā ca lāṅgalī |
vātalau kaṭutiktāmlau bhedinau tilavetasau ||
AS.Sū.7.145 tadvat pañcāṅgulo vaṃśakarīrāstu vidāhinaḥ |
vātapittakarā rūkṣāḥ kaṭupākāḥ kaphāpahāḥ ||
AS.Sū.7.146 bilvarāsnābalāśākaṃ vātaghnamatisārajit |
vāyuṃ vatsādanī hanyāt kaphaṃ gaṇḍīracitrakau ||
AS.Sū.7.147 pattūro dīpanastiktaḥ plīhārśaḥkaphavātajit |
krimikāsakaphotkledān kāsamardo jayet saraḥ ||
AS.Sū.7.148 rūkṣoṣṇamamlaṃ kausumbhaṃ guru pittakaraṃ saram |
sakṣāraṃ madhuraṃ snigdhamuṣṇaṃ guru ca sārṣapam ||
AS.Sū.7.149 śākānāmavaraṃ baddhaviṇmūtraṃ sarvadoṣakṛt |
yadbālamavyaktarasaṃ kiṃcitkṣāraṃ satiktakam ||
AS.Sū.7.150 tanmūlakaṃ doṣaharaṃ laghu soṣṇaṃ niyacchati |
gulmakāsakṣayaśvāsavraṇanetragalāmayān ||
AS.Sū.7.151 svaragnisādodāvartapīnasāṃśca mahat punaḥ |
gurūṣṇakaṭukaṃ svāduvipākaṃ sarvadoṣakṛt ||
AS.Sū.7.152 gurvabhiṣyandi ca snigdhasiddhaṃ tadapi vātajit |
vātaśleṣmaharaṃ śuṣkaṃ sarvamāmaṃ tu doṣalam ||
AS.Sū.7.153 kaṭūṣṇo vātakaphahā piṇḍāluḥ pittavardhanaḥ |
kuṭheraśigrusurasasumukhāsuribhūstṛṇāḥ ||
AS.Sū.7.154 dhānyatumburuśaileyayavānīśṛṅgiverakāḥ |
parṇāso gṛñjano 'jājī jīrakaṃ gajapippalī ||
AS.Sū.7.155 phaṇirjārjakajambīrakharāhvākālamālikāḥ |
dīpyakaḥ kṣavakadvīpibastagandhādi baddhaviṭ ||
AS.Sū.7.156 rase pāke ca kaṭukaṃ doṣotkleśakaraṃ laghu |
vidāhi rūkṣatīkṣṇoṣṇaṃ dṛkśukrakrimināśanam ||
AS.Sū.7.157 vargo haritakākhyo 'yamupadaṃśeṣu yujyate |
vāsano vyañjanānāṃ ca hṛdyo dīpanarocanaḥ ||
AS.Sū.7.158 hidhmākāsaviṣaśvāsapārśvarukpūtigandhahā |
surasaḥ sumukhaḥ śophagandhahā dhānakā punaḥ ||
AS.Sū.7.159 kaṣāyatiktamadhurā mūtralā na ca pittakṛt |
kharāhvā bastiśūlaghnī citrako dīpanaḥ param ||
AS.Sū.7.160 patre sakṣāramadhuro madhye madhurapicchilaḥ |
tīkṣṇoṣṇo laśunaḥ kande kaṭupākarasaḥ saraḥ ||
AS.Sū.7.161 hṛdyaḥ keśyo gururvṛṣyaḥ snigdho rocanadīpanaḥ |
bhagnasandhānakṛt balyo raktapittapradūṣaṇaḥ ||
AS.Sū.7.162 kilāsakuṣṭhagulmārśomehakrimikaphānilān |
sahidhmāpīnasaśvāsakāsān hanti rasāyanam ||
AS.Sū.7.163 palāṇḍustadguṇairnyūno vipāke madhurastu saḥ |
kaphaṃ karoti no pittaṃ kevalānilanāśanaḥ ||
AS.Sū.7.164 dīpanaḥ sūraṇo rucyaḥ kaphaghno viśado laghuḥ |
viśeṣādarśasāṃ pathyo bhūkandastvatidoṣalaḥ ||
AS.Sū.7.165 patre puṣpe phale kande ca gurutā kramāt |
varā śākeṣu jīvantī sārṣapastvavarāḥ param ||
iti śākavargaḥ
AS.Sū.7.166 drākṣā phalottamā vṛṣyā cakṣuṣyā sṛṣṭamūtraviṭ |
svādupākarasā snigdhā sakaṣāyā himā guruḥ ||
AS.Sū.7.167 nihantyanilapittāsratiktāsyatvamadātyayān |
tṛṣṇākāsajvaraśvāsasvarabhedakṣatakṣayān ||
AS.Sū.7.168 udriktapittān jayati tridoṣān svādu dāḍimam |
pittāvirodhi nātyuṣṇamamlaṃ vātakaphāpaham ||
AS.Sū.7.169 sarvaṃ hṛdyaṃ laghu snigdhaṃ grāhi rocanadīpanam |
mocakharjūrapanasanālikeraparūṣakam ||
AS.Sū.7.170 āmrātatālakāśmaryarājādanamadhūkajam |
sauvīrabadarāṅkolaphalguśleṣmātakodbhavam ||
AS.Sū.7.171 vātāmābhiṣukākṣoḍamukūlakanikocakam |
ūrumāṇaṃ priyālaṃ ca bṛṃhaṇaṃ guru śītalam ||
AS.Sū.7.172 dāhakṣatakṣayaharaṃ raktapittaprasādanam |
svādupākarasāṃ snigdhaṃ viṣṭambhi kaphaśukrakṛt ||
AS.Sū.7.173 nālikeraṃ guru snigdhaṃ pittaghnaṃ svādu śītalam |
balamāṃsakaraṃ hṛdyaṃ bṛṃhaṇaṃ bastiśodhanam ||
AS.Sū.7.174 mocaṃ svādurasaṃ proktaṃ kaṣāyaṃ nātiśītalam |
raktapittaharaṃ vṛṣyaṃ rucyaṃ śleṣmakaraṃ guru ||
AS.Sū.7.175 snigdhaṃ svādu kaṣāyaṃ ca rājādanaphalaṃ guru |
phalaṃ tu pittalaṃ tālaṃ saraṃ kāśmaryajaṃ himam ||
AS.Sū.7.176 śakṛnmūtravibandhaghnaṃ keśyaṃ medhyaṃ rasāyanam |
madhūkajamahṛdyaṃ tu badaraṃ saraṇātmakam ||
AS.Sū.7.177 vātāmādyuṣṇavīryaṃ tu kaphapittakaraṃ saram |
paraṃ vātaharaṃ snigdhamanuṣṇaṃ tu priyālajam ||
AS.Sū.7.178 priyālamajjā madhuro vṛṣyaḥ pittānilāpahaḥ |
kolamajjā guṇaistadvattṛṭchardiḥkāsajicca saḥ ||
AS.Sū.7.179 tindukāśmantakāsīnaphalinībimbitodanam |
ṭaṅkāśvakarṇabakulagāṅgerudhavadhanvanam ||
AS.Sū.7.180 śvetapākakapitthāni siñcatībhavyajāmbavam |
kṣīrivṛkṣabhavaṃ bījaṃ pauṣkaraṃ kaphapittajit ||
AS.Sū.7.181 kaṣāyamadhuraṃ rūkṣaṃ śītalaṃ guru lekhanam |
vibandhādhmānajananaṃ stambhanaṃ vātakopanam ||
AS.Sū.7.182 kapitthamāmaṃ kaṇṭhaghnaṃ kaṣāyāmlaṃ tridoṣakṛt |
pakvaṃ rucyaṃ kaṣāyāmlaṃ svādu hidhmāvamipraṇut ||
AS.Sū.7.183 doṣaghnaṃ ṣāḍavāriṣṭarāgayuktiṣu pūjitam |
viṣaghnamubhayaṃ grāhi kapitthānyevamādiśet ||
AS.Sū.7.184 bṛṃhaṇaṃ vātapittaghnaṃ snigdhaṃ siñcatikāphalam |
bhavyaṃ viśadamamlaṃ ca jāmbavaṃ tvativātalam ||
AS.Sū.7.185 viṣṭambhakṛdakaṇṭhyaṃ ca sāmlaṃ tu kṣīrivṛkṣajam |
pittaśleṣmaghnamamlaṃ ca vātalaṃ cākṣakīphalam ||
AS.Sū.7.186 bālaṃ kaṣāyakaṭvamlaṃ rūkṣaṃ vātāsrapittakṛt |
saṃpūrṇamāmramamlaṃ tu raktapittakaphapradam ||
AS.Sū.7.187 svādu sāmlaṃ guru snigdhaṃ mārutaghnamapittalam |
hṛdyaṃ paryāgataṃ śleṣmamāṃsaśukrabalapradam ||
AS.Sū.7.188 sahakāraraso hṛdyaḥ surabhisnigdharocanaḥ |
dīpanaḥ pittavātaghnaḥ śukraśoṇitaśuddhikṛt ||
AS.Sū.7.189 kaṣāyaṃ rocanaṃ hṛdyaṃ vātalaṃ lavalīphalam |
gurvagnisādakṛdvilvaṃ doṣalaṃ pūtimārutam ||
AS.Sū.7.190 pakvaṃ bālaṃ punastīkṣṇaṃ pittalaṃ laghu dīpanam |
vātaśleṣmaghnamuṣṇaṃ ca snigdhaṃ grāhyubhayaṃ param ||
AS.Sū.7.191 vṛkṣāmlaṃ grāhi rūkṣoṣṇaṃ laghu dīpanarocanam |
vātaśleṣmaharaṃ kiñcidūnaṃ kośāmlamjaṃ tataḥ ||
AS.Sū.7.192 phalaṃ karañjaṃ viṣṭambhi pittaśleṣmāvirodhi ca |
guruṣṇamadhuraṃ rūkṣaṃ keśaghnaṃ ca śamīphalam ||
AS.Sū.7.193 kaṭupākarasaṃ pīlu tīkṣṇoṣṇaṃ bhedi pittalam |
krimigulmodaragaraplīhārśaḥkaphavātajit ||
AS.Sū.7.194 satiktaṃ svādu yat pīlu nātyuṣṇaṃ tattridoṣajit |
nīpaṃ śatākṣikaṃ prācīnāgaraṃ tṛṇaśūlyajam ||
AS.Sū.7.195 asmādalpāntaraguṇamaiṅgudaṃ savikaṅkatam |
tvaktiktakaṭukā snigdhā mātuluṅgasya vātajit ||
AS.Sū.7.196 bṛṃhaṇaṃ madhuraṃ māṃsaṃ vātapittaharaṃ guru |
laghu tatkesaraṃ kāsaśvāsahidhmāmadātyayān ||
AS.Sū.7.197 āsyaśoṣānilaśleṣmavibandhacchardyarocakān |
gulmodarārśaḥśūlāni mandāgnitvaṃ ca nāśayet ||
AS.Sū.7.198 bhallātakasya tvaṅmāṃsaṃ bṛṃhaṇaṃ svādu śītalam |
tadasthyagnisamaṃ medhyaṃ kaphavātaharaṃ param ||
AS.Sū.7.199 svādvamlaṃ śītamuṣṇaṃ ca dvidhā pārāvataṃ guru |
rucyamatyagniśamanaṃ rucyaṃ madhuramārukam ||
AS.Sū.7.200 pakvamāśu jarāṃ yāti nātyuṣṇaṃ guru doṣalam |
drākṣāparūṣakaṃ cārdramamlaṃ pittakaphapradam ||
AS.Sū.7.201 gurūṣṇavīryaṃ vātaghnaṃ saraṃ sakaramardakam |
tathāmlaṃ kolakarkandhulikucāmrātakārukam ||
AS.Sū.7.202 airāvataṃ dantaśaṭhaṃ satrudaṃ mṛgalaṇḍikam |
nātipittakaraṃ pakvaṃ śuṣkaṃ ca karamardakam ||
AS.Sū.7.203 dīpanaṃ bhedanaṃśuṣkamamlikāṅkolayoḥ phalam |
tṛṣṇāśramaklamacchedi laghviṣṭaṃ kaphavātayoḥ ||
AS.Sū.7.204 phalānāvaraṃ tatra likucaṃ sarvadoṣakṛt |
himāniloṣṇadurvātavyālalālādidūṣitam ||
AS.Sū.7.205 jantujuṣṭaṃ jale magnamabhūmijamanārtavam |
anyadhānyayutaṃ hīnavīryaṃ jīrṇatayā 'ti ca ||
AS.Sū.7.206 dhānyaṃ tyajettathā śākaṃ rūkṣasiddhamakomalam |
asañjātarasaṃ tadvacchuṣkaṃ cānyatra mūlakāt ||
AS.Sū.7.207 prāyeṇa phalamapyevaṃ tathāmaṃ bilvavarjitam |
iti phalavargaḥ ||
śūkaśimbijapakvānnamāṃsaśākaphalāśrayaiḥ ||
AS.Sū.7.208 vargairannaikadeśo 'yaṃ bhūyiṣṭhamupayogavān |
nirdiṣṭo rasavīryādyairthayathāsvaṃ karmasādhane ||
AS.Sū.7.209 na śakyaṃ vistareṇāpi vaktuṃ sarvaṃ tu sarvathā |
hitāhitatve 'pyekāntaniyamo 'smādaniścitaḥ ||
AS.Sū.7.210 mātrāyogakriyādeśakālāvasthādibhedataḥ |
tatastato yato dṛṣṭāste te bhāvāstathā tathā ||
AS.Sū.7.211 mātrayā sevitaṃ madyaṃ hanti rogāstadudbhavān |
niṣevyamāṇaṃ tilaśo viṣamapyamṛtāyate ||
AS.Sū.7.212 hīnātimātramaśanaṃ marunnicayakopanam |
bhajato viṣarūpatvaṃ tulyāṃśe madhusarpiṣī ||
AS.Sū.7.213 kṣāro 'mlarasasaṃyoge madhurībhavati kṣaṇāt |
uttuṇḍakyāstindukena tiktatā madhurāyate ||
AS.Sū.7.214 hiṅgugairikasindhūtthaṃ gandhavarṇarasādhikam |
pūgatāmbūlaśaṅkhebhyo varṇagandharasodbhavaḥ ||
AS.Sū.7.215 kodravo hantyasṛkpittaṃ karotyeva vidāhibhiḥ |
kuṣṭhaṃ tatkāryapi tilo hanti bhallātakaiḥ saha ||
AS.Sū.7.216 guḍaḥ kartāgnisādasya sa hinastyabhayādibhiḥ |
tṛṣyatyagneḥ samadanaṃ sarpirapyupadiśyate ||
AS.Sū.7.217 jīvanīyamapi kṣīraṃ viṣaleśena mṛtyave |
tulye api hato 'nyo 'nyaṃ viṣe sthāvarajaṅgame ||
AS.Sū.7.218 saktavo vātalā rūkṣāḥ pītāste tarpayanti tu |
vināpi copayogena maṇimantrādi kāryakṛt ||
AS.Sū.7.219 ārdrakājjāyate śuṇṭhī saṃskāreṇa laghīyasī |
laghubhyo 'pi hi saktubhyo guravaḥ siddhāpiṇḍikāḥ ||
AS.Sū.7.220 bhṛṣṭaḥ kṣuṇṇo 'pi pṛthuko raktaśālerlaghorguruḥ |
śāliḥ piṣṭo garīyastvaṃ godhūmādapi gacchati ||
AS.Sū.7.221 laghu pittaharā lājā vrīhito gurupittalāt |
saṅgrāhiṇo laghormudgāt kulmāṣo bhedano guruḥ ||
AS.Sū.7.222 āmaṃ grāhitaraṃ takraṃ nāgarīkṛtamārdrakam |
guḍāttoyācca sutarāṃ mūtralaṃ guru pānakam ||
AS.Sū.7.223 garīyo guḍadadhyutthā rasālā cātiśukralā |
daṇḍābhimathanāddadhno guruṇaścātiśophadāt ||
AS.Sū.7.224 anuddhṛtasnehamapi takraṃ śophaharaṃ laghu |
sarpiḥ snigdhataraṃ hanti nārditaṃ navanītavat ||
AS.Sū.7.225 cakṣuṣyo 'pi hi godhūmastailapakvastu dṛṣṭihā |
mūlakaṃ doṣajananaṃ siddhaṃ tu tadadoṣalam ||
AS.Sū.7.226 uṣṇaṃ viṣībhavatyeva viṣaghnamapi mākṣikam |
durbhājanasthā drākṣāmlā doṣalā ca prajāyate ||
AS.Sū.7.227 ślakṣṇaśuṣkaghano lepaścandanasyāpi dāhakṛt |
tvaggatasyoṣmaṇo rodhācchītakṛttvanyathā 'guroḥ ||
AS.Sū.7.228 medhyastilaḥ sparśaśīto medhyaṃ tailaṃ khalo himaḥ |
tasyaiva śleṣmakāritvaṃ na tailasya khalasya vā ||
AS.Sū.7.229 dadhni śvayathukāritvaṃ na takranavanītayoḥ |
bhūmisātmyaṃ dadhikṣīrakarīraṃ maruvāsiṣu ||
AS.Sū.7.230 kṣāraḥ prācyeṣu matsyāstu saindhaveṣvaśmakeṣu tu |
tailāmlaḥ kandamūlāni malaye koṅkaṇe punaḥ ||
AS.Sū.7.231 peyāmantha udīcyeṣu godhūmo 'vantibhūmiṣu |
bālhīkā bālhavāścīnāḥ śūlikā yavanāḥ śakāḥ ||
AS.Sū.7.232 māṃsagodhūmamārdvīkaśastravaiśvānarocitāḥ |
dehasātmyaṃ ghṛtaṃ kṣīraṃ madyaṃ māsaṃ ca kasyacit ||
AS.Sū.7.233 peyā yūṣo raso 'nyasya godhūmo 'nyasya śālayaḥ |
ahitairapi teṣāṃ ca tairevopahitaṃ hitam ||
AS.Sū.7.234 annapānauṣadhaṃ doṣamātrākālādyapekṣayā |
sātmyaṃ hyāśu balaṃ dhatte nātidoṣaṃ ca bahvapi ||
AS.Sū.7.235 sraṃsanaṃ sat payo gavyaṃ bhavati grāhi kasyacit |
mando 'gnirbhavati prāyaḥ kaphavātottare hime ||
AS.Sū.7.236 viṣaghnenāpi payasā dehe 'hervarddhate viṣam |
sthūlasthavirabālādau vamanādi niṣidhyate ||
AS.Sū.7.237 takramāmaṃ kaphaṃ koṣṭhe hanti kaṇṭhe karoti tu |
vātahṛttve 'pi mṛdvīkākharjūraṃ koṣṭhavātakṛt ||
AS.Sū.7.238 nātipathyaḥ śikhī pathyaḥ śrotrasvaravayodṛśām |
dṛṣṭe sparśahimaṃ dravyaṃ śrotrasyoṣṇaṃ tu pūjitam ||
AS.Sū.7.239 payaḥ svādu saraṃ śītaṃ viparītaṃ tato dadhi |
kālena jāyate tasmāt kṣīravacca punarghṛtam ||
AS.Sū.7.240 payo dadhi ca vātaghnamajātaṃ vātalaṃ tu tat |
takraṃ grāhi kaṣāyāmlamamlameva tu bhedanam ||
AS.Sū.7.241 dhātakīguḍatoyāni kāraṇaṃ madyaśuktayoḥ |
śīte na tu tadādyante snigdhāmlalavaṇā hitāḥ ||
AS.Sū.7.242 udamanthadivāsvapnau grīṣmādanyatra garhitau |
samayoge 'pi gharmādyā vātādicayahetavaḥ ||
AS.Sū.7.243 ṛtuṣvanyo raseṣvanyo raukṣye snehe bale kramaḥ |
rasāyanaṃ kākamācī sadyaḥ paryuṣitā viṣam ||
AS.Sū.7.244 mūlakaṃ dosajidbālaṃ viparītaṃ tu kandavat |
jvare peyā kaṣāyāśca sarpiḥ kṣīraṃ virecanam ||
AS.Sū.7.245 ṣaḍahaṃ ṣaḍahaṃ yuñjyādvīkṣya doṣabalābalam |
chardiṃhṛdrogagulmārte vamanaṃ ca cikitsite ||
AS.Sū.7.246 niṣiddhamapi nirdiṣṭaṃ bastirarśasakuṣṭhinoḥ |
jvare tulyartudoṣatvaṃ pramehe tulyadūṣyatā ||
AS.Sū.7.247 raktagulme purāṇatvaṃ sukhasādhyatvahetavaḥ |
āścyotanamabhiṣyande yuñjītordhvaṃ dinatrayāt ||
AS.Sū.7.248 añjanaṃ pakvadoṣasya pratiśyāye ca nāvanam |
nātipravṛddhe timire sirāmokṣo vidhīyate ||
AS.Sū.7.249 duṣṭāsrasambhave 'pīṣṭo nāsrapitte sirāvyadhaḥ |
apathyaṃ pathyamapyannaṃ niśāyāṃ netrarogiṇām ||
AS.Sū.7.250 ahitāḥ saktavaḥ śuṣkā hitāste tu pramehiṇaḥ |
gulminaḥ ksīradadhyādi hapuṣādyairyutaṃ hitam ||
AS.Sū.7.251 vātalaṃ vātakope 'pi varṣāsu madhu śasyate |
tadeva madyaṃ madyasya viṣasya tu viṣāntaram ||
AS.Sū.7.252 ghṛtamānūpadeśotthaṃ hemante ca balādhikam |
ālasyagaurave rūpaṃ vātaje 'pi jvare puraḥ ||
AS.Sū.7.253 svedairyāti śamaṃ dāhaḥ prāyo laśunapānajaḥ |
divāsvapnājjarāṃ yāti bhuktamanyedyuradya na ||
AS.Sū.7.254 koṣṭhe ruddho 'gnikṛdvāyurmedasārśobhiragnihṛt |
duṣpānaṃ durjaraṃ sarpirdīpanaṃ ca payo 'nyathā ||
AS.Sū.7.255 sarpādiśavakothebhyo vṛścikānāṃ samudbhavaḥ |
te taireva punardaṣṭāḥ sadyo jahati jīvitam ||
AS.Sū.7.256 svayameva viṣaṃ tīvraṃ tān punarnātibādhate |
sarvāṅgavyāpi teṣāṃ ca śukravat saṃsṛtaṃ viṣam ||
AS.Sū.7.257 tanmāṃsamupayogāya māṃsavarge ca paṭhyate |
chardighnī makṣikāviṭ ca makṣikaiva tu vāmayet ||
AS.Sū.7.258 kaphe laṅghanasādhye 'pi kartari jvaragulmayoḥ |
tulye 'pi deśakālādau laṅghanaṃ na samaṃ matam ||
AS.Sū.7.259 sarvathā doṣajittakraṃ grahaṇyāṃ doṣakṛdvraṇe |
pīnasaśvāsakāsādau siddhameva praśasyate ||
AS.Sū.7.260 ityete 'nye ca bahavaḥ sūksmā durlabhahetukāḥ |
dharmā vicitrā bhāveṣu kiñcitteṣāṃ nidarśitam ||
AS.Sū.7.261 diśānayā deśamapi svayamūheta buddhimān |
na śāstramātraśaraṇo na cānālocitāgamaḥ ||