atha saptamo 'dhyāyaḥ ||
AS.Śā.7.1 athāto marmavibhāgaṃ nāmādhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ |
iti ha smahurātreyādayo maharṣayaḥ ||
AS.Śā.7.2 saptottaraṃ marmaśatam |
tatra catuścatvāriṃśacchākhāsu |
ṣaḍviṃśatirantarādhau |
saptatriṃśadūrdhvam ||
AS.Śā.7.3 athaikasmin sakthni madhyamāṅgulimabhito madhye pādatalasya talahṛdayaṃ nāma marma tatra viddhasya rujayā maraṇam |
aṅguṣṭhāṅgulyormadhye kṣipraṃ tatrākṣepakena maraṇam |
kṣiprasyopari dvyaṅgula ubhayataḥ kūrcaḥ |
tatra pādasya bhramaṇavepane bhavataḥ gulphasandheradhaḥ kūrcaśiraḥ |
tatra rujāśophau |
pādajaṅghayoḥ sandhāne gulphaḥ |
tatra ruk stabdhasakthitā ṣaṇḍhatā vā |
pārṣṇiprabhṛtidvādaśabhiraṅgulairjaṅghāmadhye indrabastiḥ |
tatra śoṇitkṣayānmaraṇam |
jaṅghorvoḥ sandhāne jānu tatra khañjatā ||
AS.Śā.7.4 jānunastryaṅgulādūrdhvamubhayata āṇiḥ |
tatra śophābhivṛddhiḥ stabdhasakthitā ca |
ūrumadhye urvī tatra raktakṣayātsakthiśoṣaḥ |
urvyāstūrdhvamadho vaṅkṣaṇasandherūrumūle lohitākṣam |
tatra raktakṣayāt pakṣāghātaḥ |
vaṅkṣaṇavṛṣaṇamadhye viṭapam |
tatra ṣaṇḍhyamalpaśukratā vā |
sakthivad bāhvoḥ |
viśeṣastu gulpho maṇibandhaḥ tathā jānu kūrparam |
tayorvyadhe kuṇitā |
viṭapavacca kakṣākṣamadhye kakṣādharaḥ tatra kuṇitvam ||
AS.Śā.7.5 vātavarconirasanaḥ sthūlāntrapratibaddho gudaḥ |
tatra sadyomaraṇam |
alpamāṃsaśoṇito 'bhyantarataḥ kaṭyādhanurvakra ekadvāro 'dhomukho bastiḥ |
tatrāpi sadyomaraṇamaśmarīvraṇādṛte |
tatrāpyubhayato viddhe na jīvati |
ekato bhinne mūtrasrāvī vraṇo bhavati |
sa tu yatnenopakrānto rohati |
pakvāmāśayamadhye nābhiḥ tatrāpi sadyomaraṇam ||
AS.Śā.7.6 koṣṭhavakṣasoḥ stanayośca madhye satvarajastamodhiṣṭhānamāmāśayadvāraṃ hṛdayaṃ tatrāpi sadyomaraṇam |
stanayoradhastādvdyaṅgulamubhayataḥ stanamūle tayoḥ kaphapūrṇakoṣṭhasya maraṇam |
stanacūcukayorūrdhvaṃ vdyaṅgulamubhayataḥ stanarohite |
tayoḥ śoṇitapūrṇakoṣṭhasya maraṇam |
ubhayatrorasornāḍyau vātavahe apastambhau tayoḥ śoṇitapūrṇakoṣṭhatayā kāsaśvāsābhyāṃ ca maraṇam |
aṃsakūṭayoradhaḥ pārśvayoruparibhāgayorapālāpau tayoḥ pūyatvamāpannena raktena maraṇam ||
AS.Śā.7.7 pṛṣṭhavaṃśamubhayataḥ pratiśroṇīkarṇāvasthinī kaṭīkataruṇe |
tayoḥ śoṇitakṣayāt pāṇḍurvivarṇo hīnarūpo mriyate |
pārśvayorjaghanabahirbhāge pṛṣṭhavaṃśamubhayataḥ kukundarau |
tayoḥ sparśājñānamadhaḥkāye ceṣṭānāśaśca |
śroṇīkarṇayoruparyāśayacchādanau pārśvāntarapratibaddhau nitambau |
tayoradhaḥkāye śopho daurbalyaṃ maraṇaṃ ca |
adhaḥ pārśvāntarapratibaddhau jaghanapārśvamadhye tiryagūrdhvaṃ ca pārśvasandhī |
tayoḥ śoṇitapūrṇakoṣṭhatayā maraṇam ||
AS.Śā.7.8 stanamūlayorārjavenobhayataḥ pṛṣṭhavaṃśaṃ bṛhatyau |
tayoḥ śoṇitātipravṛttinimittairupadravairmaraṇam |
pṛṣṭhavaṃśamubhayato bāhumūlasambaddhe aṃsaphalake |
tayorbāhusvāpaśoṣau |
grīvābāhuśiromadhye 'sapīṭhaskandhabandhanāvaṃsau |
tayoḥ stabdhabāhutā ||
AS.Śā.7.9 kaṇṭhanāḍīmubhayataścatasro dhamanyaḥ |
tāsāṃ dve nīle dve manye |
tāsu mūkatā svaravaikṛtyaṃ rasāgrāhitā vā bhavati |
grīvāyāmubhayataḥ pṛthak catasraḥ sirāmātṛkāstāsu sadyomaraṇam |
śirogrīvayoḥ sandhāne kukāṭike |
tayoścalamūrdhatā |
karṇapṛṣṭhayoradhassaṃśrite vidhure |
tayorbādhiryam |
ghrāṇamārgamubhayataḥ śrotramārgapratibaddhāvabhyantarataḥ phaṇau |
tayorgandhājñānam |
bhruvoḥ pucchāntayoradhokṣṇorbāhyato 'pāṅgau tayorāndhyam |
bhruvoḥ pucchāntayoruparyanukarṇaṃ lalāṭe śaṅkhau |
tayoḥ sadyomaraṇam |
bhruvorupari nimnayorāvartau |
tayorāndhyam |
dṛṣṭyupaghāto vā ||
AS.Śā.7.10 śaṅkhayorupari keśānte utkṣepau |
tayoḥ saśalyaḥ pākāt patitaśalyo vā jīvennoddhṛtaśalyaḥ |
bhruvormadhye sthapanī |
tatrotkṣepavat |
pañca sandhayaḥ śirasi tiryagūrdhvaṃ ca sīmantā nāma |
teṣūnmādabhramacittanāśairmaraṇam |
jihvāghrāṇākṣiśrotratarpaṇīnāṃ sirāṇāṃ tāluni sannipātaḥ |
tāsāṃ mukhāni catvāri śṛṅgāṭakasaṃjñāni teṣu sadyomaraṇam |
mastakābhyantara upariṣṭātsirāsandhisannipāto romāvartaḥ so 'dhipatirnāma |
tatrāpi sadyomaraṇaṃ bhavatīti ||
AS.Śā.7.11 sāmānyalakṣaṇaṃ punarmarmaṇāṃ pīḍite rujotpattirviṣamaṃ ca spandanam |
sāmānyenaiva ca ||
AS.Śā.7.12 dehaprasuptirgurutā sammohaḥ śītakāmitāa |
svedo mūrchā vamiḥ śvāso marmaviddhasya lakṣaṇam ||
AS.Śā.7.13 api ca maraṇakāritvānmarma |
tat punarmāṃsasirāsnāvāsthisandhisannipātaḥ |
tena tasmin pīḍyamāne viśeṣataḥ prāṇābādhaḥ |
bāhulyena tu nirdeśaḥ |
tasmānmāṃsādyāśrayato marmāṇi pañcadhā bhidyante ||
AS.Śā.7.14 tadyathā |
talahṛdayendrabastigudastanarohitānyekādaśa māṃsamarmāṇi |
urvīlohitākhyanābhihṛdayastanamūlāpastambhāpālāpapārśvasandhibṛhatīnīlāmanyāmātṛkāphaṇāpāṅgasthapanīśṛṅgāṭakānyekacatvāriṃśat sirāmarmāṇi |
kṣiprakūrcakūrcaśiroviṭapakakṣādharāṇi bastyaṃsavidhurotkṣepāḥ saptaviṃśatiḥ snāvamarmāṇi |
kaṭīkataruṇanitambāṃsaphalakaśaṅkhāstvaṣṭāvasthimarmāṇi |
gulphamaṇibandhajānukūrparakukundarakṛkāṭikāvartasīmantādhipatayo viṃśatiḥ sandhimarmāṇi ||
AS.Śā.7.15 punaśca pañcadhā gudabastinābhihṛdayamātṛkāśaṅkhaśṛṅgāṭakādhipataya ekonaviṃśatiḥ sadyaḥprāṇaharāṇyāgneyatvātteṣāṃ saptarātrābhyantaraṃ kālaḥ ||
AS.Śā.7.16 talahṛdayakṣiprendrabastivakṣomarmakaṭīkataruṇanitambapārśvasandhibṛhatīsīmantāstrayastriṃśat kālāntaraprāṇaharāṇi saumyāgneyatvātteṣāṃ pakṣābhyantaraṃ kālaḥ |
teṣvapi tu kṣiprāṇi kadācidāśu ||
AS.Śā.7.17 utkṣepau sthapanī ca trīṇi viśalyaghnāni vāyavyatvāt |
śalyamukhāvaruddho hi yāvadatra vāyustiṣṭhati tāvajjīvati ||
AS.Śā.7.18 kūrcajānukūrparāṇyurvīlohitākhyaviṭapakakṣādharakukundarāṃsaphalakanīlāmanyākṛkāṭikāvidhuraphaṇāpāṅgāvartāścatuścatvāriṃśadvaikalyakarāṇi saumyatvāt |
somo hi sthairyaśaityābhyāṃ prāṇān dhārayati |
tānyapi ca kadācidabhihatāni mārayanti ||
AS.Śā.7.19 kurcaśirogulphamaṇibandhāstvaṣṭau rujākarāṇyagnivāyusomaguṇabāhulyāt |
agnivāyū hi viśeṣeṇa rujākarau |
somastu prāṇānavalambata ityuktam ||
AS.Śā.7.20 anye tvāhuḥ |
māṃsādīnāṃ pañcānāmapi vivṛddhānāṃ samavāyāt sadyaḥ prāṇaharāṇi |
ekaikahīnānāmalpānāṃ ca kramāditarāṇi svabhāvata eva ca ||
AS.Śā.7.21 anye vadanti |
pratiniyatakarmāṇi candrasūryāyaskāntopalānāmivāmbuvahnikālalohasaṃśleṣāḥ tathā ca chinneṣu bahumarmasvapi pāṇipādeṣu svabhāvata eva na mṛtyuḥ ||
AS.Śā.7.22 apare punaratrāpi hetumāhuḥ |
pāṇipādacchede hi sirāḥ saṅkocamāyānti |
tatolpāsṛkpravṛtterjīvitam |
marmavyadhe tvatiraktasrutito vāyuvaikṛtena ca maraṇam |
tasmānmarmābhihatasya tadaṅgamāśu sandhideśācchedanīyam |
atihatānāṃ tu marmāṇāṃ yathāsvaṃ pūrvaṃ pūrvaṃ ca karma īṣadante vā hatānāmuttarottarameva ||
AS.Śā.7.23 punaśca pañcadhā bhidyante |
tadyathā |
urvyaḥ kūrcaśirāṃsi viṭape kakṣādhare ca dvādaśa svāṅgulonmitāni |
gulphau maṇibandhau stanamūle ca ṣaṭ dvyaṅgulāni |
jānunī kūrpare ca catvāri tryaṅgulāni |
kūrcā gudo bastirnābhirhṛdayaṃ nīle manye mātṛkāḥ sīmantāḥ śṛṅgāṭakāni caikonatriṃśat pāṇitalasammitāni |
śeṣāṇi ṣaṭ pañcāśadaṅguladalapramāṇāni |
anye punarāhuḥ |
brīhipramāṇāni kṣiprāṇi |
kalāyapramāṇāḥ stanarohitotkṣepāḥ |
tathānye tilapramāṇānyapi marmāṇīcchanti |
bhavanti cātra ||
AS.Śā.7.24 marmavyāpte 'pi dehe 'sminnāyurmarmāṇi rakṣati |
āyuṣyāṇyeva seveta sadā tasmādvicakṣaṇaḥ ||
AS.Śā.7.25 marmābhighātaḥ svalpo 'pi prāyaśo bādhatetarām |
rogā marmāśrayāstadvat prakāntā yatnatopi ca ||
AS.Śā.7.26 vikṣipyate bhṛśaṃ sīdan śūnyo bhramati vepate |
ūrdhvaṃ śvasiti kṛcchreṇa srastagātro muhurmuhuḥ ||
AS.Śā.7.27 hṛdayaṃ dadyate cāsya naikasthāne 'vatiṣṭhate |
marmopaghātānmaraṇametairliṅgaiḥ samaśnute ||
AS.Śā.7.28 amarmaviddho 'pi naraśchedabhedādipīḍitaḥ |
atinissṛtaraktaśca sadyastyajati jīvitam ||
AS.Śā.7.29 ato 'nyathā jīvati tu viddhaḥ śaraśatairapi ||
AS.Śā.7.30 puṇyavānniyatāyuśca na kathañcinna jīvati |
tasmādā caramocchvāsāccikitsedeva yatnataḥ ||
AS.Śā.7.31 tadbandhumitrānumataḥ pratyākhyāyāturaṃ bhiṣak ||