pañcacatvāriṃśattamo+adhyāyaḥ/
Su.6.45.1 athāto raktapittapratiṣedhaṃ vyākhyāsyāmaḥ//
Su.6.45.2 yathovāca bhagavān dhanvantariḥ//
Su.6.45.3 krodhaśokabhayāyāsaviruddhānnātapānalān/
kaṭvamlalabaṇakṣāratīkṣṇoṣṇātividāhinaḥ//
Su.6.45.4 nityamabhyasato duṣṭo rasaḥ pittaṃ
prakopayet/
vidagdhaṃ svaguṇaiḥ pittaṃ vidahatyāśu śoṇitam//
Su.6.45.5 tataḥ pravartate raktamūrdhvaṃ cādho dvidhā+api
vā/
āmāśayādvrajedūrdhvamadhaḥ pakvāśayādvrajet//
Su.6.45.6
†vidagdhayordvayoścāpi dvidhābhāgaṃ† pravartate/
kecit sayakṛtaḥ plīhnaḥ pravadantyasṛjo gatim//
Su.6.45.7 ūrdhvaṃ sādhyamadhoyāpyamasādhyaṃ
yugapadgatam†/
sadanaṃ śītakāmitvaṃ kaṇṭhadhūmāyanaṃ vamiḥ//
Su.6.45.8 lohagandhiśca niḥśvāso bhavatyasmin
bhaviṣyati/
bāhyāsṛglakṣaṇaistasya saṅkhyādoṣocchritīrviduḥ//
Su.6.45.9
daurbalyaśvāsakāsajvaravamathumadāstandritādāhamūrcchā bhukte cānne
vidāhastvadhṛtirapi sadā hṛdyatulyā ca pīḍā/
tṛṣṇā kaṇṭhasya bhedaḥ śirasi ca †davanaṃ pūtiniṣṭhīvanaṃ ca dveṣo bhakte+avipāko
viratirapi rate raktapittopasargāḥ//
Su.6.45.10 māṃsaprakṣālanābhaṃ kvathitamiva ca yat
kardamāmbhonibhaṃ vā medaḥpūyāsrakalpaṃ† yakṛdiva yadi vā
pakvajambūphalābham/
yat kṛṣṇaṃ yacca nīlaṃ bhṛśamatikuṇapaṃ yatra coktā vikārāstadvarjyaṃ
raktapittaṃ surapatidhanuṣā yacca tulyaṃ vibhāti//
Su.6.45.11 nādau saṃgrāhyamudriktaṃ
yadasṛgbalino+aśnataḥ/
tat pāṇḍugrahaṇīkuṣṭhaplīhagulmajvarāvaham//
Su.6.45.12 adhaḥpravṛttaṃ vamanairūrdhvagaṃ ca
virecanaiḥ/
jayedanyataradvā+api kṣīṇasya śamanairasṛk//
Su.6.45.13 atipravṛddhadoṣasya pūrvaṃ lohitapittinaḥ/
akṣīṇabalamāṃsāgneḥ kartavyamapatarpaṇam//
Su.6.45.14 laṅghitasya tataḥ peyāṃ vidadhyāt
svalpataṇḍulām/
rasayūṣau pradātavyau surabhisnehasaṃskṛtau/
tarpaṇaṃ pācanaṃ lehān sarpīṣi vividhāni ca//
Su.6.45.15 drākṣāmadhukakāśmaryasitāyuktaṃ virecanam/
yaṣṭīmadhukayuktaṃ ca sakṣaudraṃ vamanaṃ hitam//
Su.6.45.16 payāṃsi śītāni rasāśca jāṅgalāḥ satīnayūṣāśca
saśāliṣaṣṭikāḥ/
paṭolaśelūsuniṣaṇṇayūthikāvaṭātimuktāṅkurasinduvārajam//
Su.6.45.17 hitaṃ ca śākaṃ ghṛtasaṃskṛtaṃ sadā tathaiva
dhātrīphaladāḍimānvitam/
rasāśca pārāvataśaṅkhakūrmajāstathā yavāgvo vihitā ghṛtottarāḥ//
Su.6.45.18 santānikāścotpalavargasādhite kṣīre praśastā
madhuśarkarottarāḥ/
himāḥ pradehā madhurā gaṇāśca ye ghṛtāni pathyāni ca raktapittinām//
Su.6.45.19 madhūkaśobhāñjanakovidārajaiḥ priyaṅgukāyāḥ
kusumaiśca cūrṇitaiḥ/
bhiṣagvidadhyāccaturaḥ samākṣikān hitāya lehānasṛjaḥ praśāntaye//
Su.6.45.20 lihyācca dūrvāvaṭajāṃśca pallavān madhudvitīyān
sitakarṇikasya†
ca/
hitaṃ ca kharjūraphalaṃ samākṣikaṃ phalāni cānyānyapi tadguṇānyatha//
Su.6.45.21 raktātisāraproktāṃśca yogānatrāpi yojayet/
śuddhekṣukāṇḍamāpothya nave kumbhe himāmbhasā//
Su.6.45.22 yojayitvā kṣipedrātrāvākāśe sotpalaṃ tu
tat/
prātaḥ srutaṃ kṣaudrayutaṃ pibecchoṇitapittavān//
Su.6.45.23 pibecchītakaṣāyaṃ vā
jambvāmrārjunasaṃbhavam/
udumbaraphalaṃ piṣṭvā pibettadrasameva vā//
Su.6.45.24 trapuṣīmūlakalkaṃ vā sakṣaudraṃ
taṇḍulāmbunā/
pibedakṣasamaṃ kalkaṃ yaṣṭīmadhukameva vā//
Su.6.45.25 candnaṃ madhukaṃ rodhramevameva samaṃ
pibet/
karañjabījamevaṃ vā sitākṣaudrayutaṃ pibet//
Su.6.45.26 majjānamiṅgudasyaivaṃ pibenmadhukasaṃyutam/
sukhoṣṇaṃ lavaṇaṃ bījaṃ kārañjaṃ dadhimastunā//
Su.6.45.27 pibedvā+api tryahaṃ martyo
raktapittābhipīḍitaḥ/
raktapittaharāḥ śastāḥ ṣaḍete yogasattamāḥ//
Su.6.45.28 pathyāścaivāvapīḍeṣu ghrāṇataḥ
prasrute+asṛji/
atinisrutarakto vā kṣaudrayuktaṃ pibedasṛk/
yakṛdvā bhakṣayedājamāmaṃ pittasamāyutam//
Su.6.45.29 palāśavṛkṣasvarase vipakvaṃ sarpiḥ pibet
kṣaudrayutaṃ suśītam/
vanaspatīnāṃ svarasaiḥ kṛtaṃ vā saśarkaraṃ kṣīraghṛtaṃ pibedvā//
Su.6.45.30 drākṣāmuśīrāṇyatha padmakaṃ sitā
pṛthakpalāṃśānyudake samāvapet/
sthitaṃ niśāṃ tadrudhirāmayaṃ jayet pītaṃ payo vā+ambusamaṃ hitāśinaḥ//
Su.6.45.31 turaṅgavarcaḥsvarasaṃ samākṣikaṃ pibet
sitākṣaudrayutaṃ vṛṣasya vā/
lihettathā vāstukabījacūrṇaṃ kṣaudrānvitaṃ taṇḍulasāhvayaṃ vā//
Su.6.45.32 lihyācca lājāñjanacūrṇamekamevaṃ
sitākṣaudrayutāṃ tugākhyām/
drākṣāṃ sitāṃ tiktakarohiṇīṃ ca himāmbunā vā madhukena yuktām//
Su.6.45.33 pathyāmahiṃsrāṃ rajanīṃ ghṛtaṃ ca lihyāttathā
śoṇitapittarogī/
vāsākaṣāyotpalamṛtpriyaṅgurodhrāñjanāmbhoruhakeśarāṇi//
Su.6.45.34 pītvā sitākṣaudrayutāni jahyāt pittasṛjo
vegamudīrṇamāśu/
gāyatrijambvarjunakovidāraśirīṣarodhrāśanaśālmalīnām//
Su.6.45.35 puṣpāṇi śigrośca vicūrṇya leho madhvanvitaḥ
śoṇitapittaroge/
sakṣaudramindīvarabhasmavāri karañjabījaṃ †madhusarpiṣī ca//
Su.6.45.36 jambvarjunāmrakvathitaṃ ca toyaṃ ghnanti trayaḥ
pittamasṛk ca yogāḥ/
mūlāni puṣpāṇi ca mātuluṅgyāḥ piṣṭvā pibettaṇḍuladhāvanena//
Su.6.45.37 ghrāṇapravṛtte jalamāśu deyaṃ saśarkaraṃ
nāsikayā payo vā/
drākṣārasaṃ kṣīraghṛtaṃ pibedvā saśarkaraṃ cekṣurasaṃ himaṃ vā//
Su.6.45.38 śītopacāraṃ madhuraṃ ca kuryādviśeṣataḥ
śoṇitapittaroge/
drākṣāghṛtakṣaudrasitāyutena vidārigandhādivipācitena//
Su.6.45.39 kṣīreṇa cāsthāpanamagryamuktaṃ hitaṃ ghṛtaṃ
cāpyanuvāsanārtham/
priyaṅgurodhrāñjanagairikotpalaiḥ suvarṇakālīyakaraktacandanaiḥ//
Su.6.45.40
sitāśvagandhāmbudayaṣṭikāhvayairmṛṇālasaugandhikatulyapeṣitaiḥ/
nirūhya cainaṃ payasā samākṣikairghṛtaplutaiḥ śītajalāvasecitam//
Su.6.45.41 kṣīraudanaṃ bhuktamathānuvāsayedghṛtena
yaṣṭīmadhusādhitena ca/
adhovahaṃ śoṇitameṣa nāśayettathā+atisāraṃ rudhirasya dustaram//
Su.6.45.42 virekayoge tvati caiva śasyate vāmyaśca rakte
vijite balānvitaḥ//
Su.6.45.43 evaṃvidhā uttarabāstayaśca mūtrāśayasthe
rudhire vidheyāḥ/
pravṛttarakteṣu ca pāyujeṣu kuryādvidhānaṃ khalu raktapaittam//
Su.6.45.44 vidhiścāsṛgdare+apyeṣa strīṇāṃ kāryo
vijānatā/
śastrakarmaṇi raktaṃ ca yasyātīva pravartate//
Su.6.45.45 trayāṇāmapi doṣāṇāṃ śoṇite+api ca sarvaśaḥ/
liṅgānyālokya kartavyaṃ cikitsitamanantaram//
iti suśrutasaṃhitāyāmuttaratantrāntargate kāyacikitsātantre
raktapittapratiṣedho nāma (saptamo+adhyāyaḥ, āditaḥ)
pañcacatvāriṃśattamo+adhyāyaḥ //45//