saptamo+adhyāyaḥ/
Ca.7.7.1 athātaḥ śyāmātrivṛtkalpaṃ vyākhyāsyāmaḥ//
Ca.7.7.2 iti ha smāha bhagavānātreyaḥ//
Ca.7.7.3 virecane trivṛnmūlaṃ
&śreṣṭhamāhurmanīṣiṇaḥ//
tasyāḥ saṃjñā guṇāḥ karma bhedaḥ kalpaśca vakṣyate//
Ca.7.7.4 tribhaṇḍī trivṛtā &caiva
śyāmā kūṭaraṇā tathā/
sarvānubhūtiḥ &suvahā śabdaiḥ paryāyavācakaiḥ//
Ca.7.7.5 kaṣāyā madhurā rūkṣā vipāke
kaṭukā ca sā/
kaphapittapraśamanī raukṣyāccānilakopanī//
Ca.7.7.6 sedānīmauṣadhairyuktā
vātapittakaphāpahaiḥ/
&kalpavaiśeṣyamāsādya sarvarogaharā bhavet//
Ca.7.7.7 mūlaṃ tu dvividhaṃ tasyāḥ
śyāmaṃ cāruṇameva ca/
&tayormukhyataraṃ viddhi mūlaṃ yadaruṇaprabham//
Ca.7.7.8 sukumāre śiśau vṛddhe
mṛdukoṣṭhe ca &tacchubham/
mohayedāśukāritvācchyāmā kṣiṇvīta &mūrcchayet//
Ca.7.7.9 taikṣṇyāt karṣati hṛtkaṇṭhamāśu
doṣaṃ haratyapi/
śasyate bahudoṣāṇāṃ krūrakoṣṭhāśca ye narāḥ//
Ca.7.7.10 guṇavatyāṃ tayorbhūmau jātaṃ
mūlaṃ samuddharet/
upoṣya prayataḥ śukle śuklavāsāḥ samāhitaḥ//
Ca.7.7.11 gambhīrānugataṃ
ślakṣṇamatiryagvisṛtaṃ ca yat/
&tadvipāṭyoddharedgarbhaṃ tvacaṃ śuṣkāṃ nidhāpayet//
Ca.7.7.12 snigdhasvinno virecyastu
&peyāmātroṣitaḥ sukham/
akṣamātraṃ tayoḥ piṇḍaṃ vinīyāmlena nā pibet//
Ca.7.7.13
go+avyajāmahiṣīmūtrasauvīrakatuṣodakaiḥ/
prasannayā triphalayā śṛtayā ca pṛthak pibet//
Ca.7.7.14 ekaikaṃ saindhavādīnāṃ
dvādaśānāṃ sanāgaram/
&trivṛddviguṇasaṃyuktaṃ cūrṇamuṣṇāmbunā pibet//
Ca.7.7.15 pippalī pippalīmūlaṃ maricaṃ
gajapippalī/
saralaḥ kilimaṃ hiṅgu bhārgī tejovatī tathā//
Ca.7.7.16 mustaṃ haimavatī pathyā
citrako rajanī vacā/
svarṇakṣīryajamodā ca śṛṅgaveraṃ ca taiḥ pṛthak//
Ca.7.7.17 ekaikārdhāṃśasaṃyuktaṃ
pibedgomūtrasaṃyutam/
madhukārdhāṃśasaṃyuktaṃ śarkarāmbuyutaṃ pibet//
Ca.7.7.18 jīvakarṣabhakau medāṃ
śrāvaṇīṃ karkaṭāhvayām/
mudgamāṣākhyaparṇyau ca mahatīṃ śrāvaṇīṃ tathā//
Ca.7.7.19 kākolīṃ
&kṣīrakākolīmindrāṃ chinnaruhāṃ tathā/
kṣīraśuklāṃ payasyāṃ ca yaṣṭyāhvaṃ vidhinā pibet//
Ca.7.7.20 vātapittahitānyetānyanyāni tu
kaphānile/
kṣīramāṃsekṣukāśmaryadrākṣāpīlurasaiḥ pṛthak//
Ca.7.7.21 sarpiṣā vā
tayoścūrṇamabhayārdhāṃśikaṃ pibet/
lihyādvā madhusarpirbhyāṃ saṃyuktaṃ sasitopalam//
Ca.7.7.22 ajagandhā tugākṣīrī vidārī
śarkarā trivṛt/
cūrṇitaṃ kṣaudrasarpirbhyāṃ līḍhvā sādhu viricyate//
Ca.7.7.23
sannipātajvarastambhadāhatṛṣṇārdito naraḥ/
śyāmātrivṛtkaṣāyeṇa kalkena ca saśarkaram//
Ca.7.7.24 sādhayedvidhivallehaṃ lihyāt
pāṇitalaṃ tataḥ/
sakṣaudrāṃ śarkarāṃ paktvā kuryānmṛdbhājane nave//
Ca.7.7.25 &kṣipecchīte trivṛccūrṇaṃ
tvakpatramaricaiḥ saha/
&mātrayā lehayedetadīśvarāṇāṃ virecanam//
Ca.7.7.26 &kuḍavāṃśān
rasānikṣudrākṣāpīluparūṣakāt/
sitopalāpalaṃ kṣaudrāt kuḍavārdhaṃ ca sādhayet//
Ca.7.7.27 taṃ lehaṃ yojayecchītaṃ
trivṛccūrṇena śāstravit/
&etadutsannapittānāmīśvarāṇāṃ virecanam//
Ca.7.7.28 śarkarāmodakān
vartīrgulikāmāṃsapūpakān/
anena vidhinā kuryāt paittikānāṃ virecanam//
Ca.7.7.29 pippalīṃ nāgaraṃ kṣāraṃ
śyāmāṃ trivṛtayā saha/
lehayenmadhunā sārdhaṃ &śleṣmalānāṃ virecanam//
Ca.7.7.30
mātuluṅgābhayādhātrīśrīparṇīkoladāḍimāt/
subhṛṣṭān svarasāṃstaile sādhayettatra cāvapet//
Ca.7.7.31 sahakārāt kapitthācca
madhyamamlaṃ ca yat phalam/
pūrvavadbahalībhūte trivṛccūrṇaṃ samāvapet//
Ca.7.7.32 tvakpatrakeśarailānāṃ cūrṇaṃ
madhu ca mātrayā/
leho+ayaṃ kaphapūrṇānāmīśvarāṇāṃ virecanam//
Ca.7.7.33 pānakāni rasān yūṣānmodakān
rāgaṣāḍavān/
anena vidhinā kuryādvirekārthaṃ kaphādhike//
Ca.7.7.34 bhṛṅgailābhyāṃ samā nīlī
taistrivṛttaiśca śarkarā/
cūrṇaṃ phalarasakṣaudraśaktubhistarpaṇaṃ pibet//
Ca.7.7.35 vātapittakaphottheṣu
rogeṣvalpānaleṣu ca/
nareṣu sukumāreṣu nirapāyaṃ virecanam//
Ca.7.7.36
śarkarātriphalāśyāmātrivṛtpippalīmākṣikaiḥ/
modakaḥ sannipātordhvaraktapittajvarāpahaḥ//
Ca.7.7.37 trivṛcchāṇā
matāstisrastisraśca triphalātvacaḥ/
viḍaṅgapippalīkṣāraśāṇāstisraśca cūrṇitāḥ//
Ca.7.7.38 lihyāt sarpirmadhubhyāṃ ca
modakaṃ vā guḍena tu/
&bhakṣayenniṣparīhārametacchodhanamuttamam//
Ca.7.7.39 gulmaṃ plīhodaraṃ &śvāsaṃ
halīmakamarocakam/
kaphavātakṛtāṃścānyān vyādhīnetadvyapohati//
Ca.7.7.40
viḍaṅgapippalīmūlatriphalādhānyacitrakān/
maricendrayavājājīpippalīhastipippalīḥ//
Ca.7.7.41 lavaṇānyajamodāṃ ca cūrṇitaṃ
kārṣikaṃ pṛthak/
tilatailatrivṛccūrṇabhāgau cāṣṭapalonmitau//
Ca.7.7.42 dhātrīphalarasaprasthāṃstrīn
guḍārdhatulāṃ tathā/
paktvā mṛdvagninā khādedbadarodumbaropamān//
Ca.7.7.43 guḍān kṛtvā na cātra
syādvihārāhārayantraṇā/
mandāgnitvaṃ jvaraṃ mūrcchāṃ mūtrakṛcchramarocakam//
Ca.7.7.44 asvapnaṃ gātraśūlaṃ ca kāsaṃ
śvāsaṃ bhramaṃ kṣayam/
kuṣṭhārśaḥkāmalāmehagulmodarabhagandarān//
Ca.7.7.45 grahaṇīpāṇḍurogāṃśca hanyuḥ
puṃsavanāśca te/
kalyāṇakā iti khyātāḥ sarveṣvṛtuṣu yaugikāḥ//
iti kalyāṇakaguḍaḥ/
Ca.7.7.46
&vyoṣatvakpatramustailāviḍaṅgāmalakābhayāḥ/
samabhāgā bhiṣagdadyāddviguṇaṃ ca mukūlakam//
Ca.7.7.47 trivṛto+aṣṭaguṇaṃ bhāgaṃ
śarkarāyāśca ṣaḍguṇam/
cūrṇitaṃ guḍikāḥ kṛtvā kṣaudreṇa palasaṃmitāḥ//
Ca.7.7.48 bhakṣayet kalyamutthāya śītaṃ
cānu pibejjalam/
mūtrakṛcchre jvare vamyāṃ kāse śvāse bhrame kṣaye//
Ca.7.7.49 tāpe pāṇḍvāmaye+alpe+agnau
śastā niryantraṇāśinaḥ/
yogaḥ sarvaviṣāṇāṃ ca mataḥ &śreṣṭho virecane//
Ca.7.7.50 mūtrajānāṃ ca rogāṇāṃ
vidhijñenāvacāritaḥ/
pathyādhātryurubūkāṇāṃ prasṛtau dvau trivṛtpalam//
Ca.7.7.51 daśa tānmodakān
kuryādīśvarāṇāṃ virecanam/
trivṛddhaimavatī śyāmā nīlinī hastipippalī//
Ca.7.7.52 samūlā pippalī mustamajamodā
durālabhā/
kārṣikaṃ nāgarapalaṃ guḍasya palaviṃśatim//
Ca.7.7.53 cūrṇitaṃ modakān
kuryādudumbaraphalopamān/
hiṅgusauvarcalavyoṣayavānībiḍajīrakaiḥ//
Ca.7.7.54
vacājagandhātriphalācavyacitrakadhānyakaiḥ/
modakān veṣṭayeccūrṇaistān satumburudāḍimaiḥ//
Ca.7.7.55
trikavaṅkṣaṇahṛdbastikoṣṭhārśaḥplīhaśūlinām/
hikkākāsāruciśvāsakaphodāvartināṃ &śubhāḥ//
Ca.7.7.56 trivṛtāṃ kauṭajaṃ bījaṃ
pippalīṃ viśvabheṣajam/
&kṣaudradrākṣārasopetaṃ varṣāsvetadvirecanam//
Ca.7.7.57
trivṛddurālabhāmustaśarkarodīcyacandanam/
drākṣāmbunā sayaṣṭyāhvasātalaṃ jaladātyaye//
Ca.7.7.58 trivṛtāṃ citrakaṃ
pāṭhāmajājīṃ saralaṃ vacām/
svarṇakṣīrīṃ ca hemante piṣṭvā tūṣṇāmbunā pibet//
Ca.7.7.59 śarkarā trivṛtā tulyā
grīṣmakāle virecanam/
trivṛttrāyantihapuṣāḥ sātalāṃ &kaṭurohiṇīm//
Ca.7.7.60 svarṇakṣīrīṃ ca saṃcūrṇya
gomūtre bhāvayettryaham/
eṣa sarvartuko yogaḥ snigdhānāṃ maladoṣahṛt//
Ca.7.7.61 trivṛcchyāmā durālambhā
vatsakaṃ hastipippalī/
nīlinī triphalā mustaṃ kaṭukā ca sucūrṇitam//
Ca.7.7.62 sarpirmāṃsarasoṣṇāmbuyuktaṃ
pāṇitalaṃ tataḥ/
pibet &sukhatamaṃ hyetadrūkṣāṇāmapi śasyate//
Ca.7.7.63 tryūṣaṇaṃ triphalā hiṅgu
kārṣikaṃ trivṛtāpalam/
sauvarcalārdhakarṣāṃ ca pālārdhaṃ cāmlavetasāt//
Ca.7.7.64 taccūrṇaṃ śarkarātulyaṃ
madyenāmlena vā pibet/
gulmapārṇvārtinutsiddhaṃ jīrṇe cādyādrasaudanam//
Ca.7.7.65 trivṛtāṃ triphalāṃ dantīṃ
saptalāṃ vyoṣasaindhavam/
kṛtvā cūrṇaṃ tu saptāhaṃ bhāvyamāmalakīrase//
Ca.7.7.66 tadyojyaṃ tarpaṇe yūṣe piśite
rāgayuktiṣu/
tulyāmlaṃ trighṛtākalkasiddhaṃ gulmaharaṃ ghṛtam//
Ca.7.7.67 śyāmātrivṛtayormūlaṃ
pacedāmalakaiḥ saha/
jale tena &kaṣāyeṇa paktvā sarpiḥ pibennaraḥ//
Ca.7.7.68 śyāmātrivṛtkaṣāyeṇa siddhaṃ
sarpiḥ pibettathā/
sādhitaṃ vā payastābhyāṃ sukhaṃ tena viricyate//
Ca.7.7.69 trivṛnmuṣṭīṃstu sanakhānaṣṭau
droṇe+ambhasaḥ &pacet/
pādaśeṣaṃ kaṣāyaṃ taṃ pūtaṃ guḍatulāyutam//
Ca.7.7.70 snigdhe sthāpyaṃ ghaṭe
kṣaudrapippalīphalacitrakaiḥ/
pralipte &madhunā māsaṃ jātaṃ tanmātrayā pibet//
Ca.7.7.71 grahaṇīpāṇḍurogaghnaṃ
gulmaśvayathunāśanam/
surāṃ vā &trivṛtāyogakiṇvāṃ tatkvāthasaṃyutām//
Ca.7.7.72 yavaiḥ
śyāmātrivṛtkvāthasvinnaiḥ kulmāṣamambhasā/
āsutaṃ ṣaḍahaṃ palle jātaṃ sauvīrakaṃ pibet//
Ca.7.7.73 bhṛṣṭān vā
&satuṣāñchuddhān yavāṃstaccūrṇasaṃyutān/
āsutānambhasā tadvat pibejjātaṃ tuṣodakam//
Ca.7.7.74 tathā madanakalpoktān
ṣāḍavādīn pṛthagdaśa/
trivṛccūrṇena saṃyujya virekārthaṃ prayojayet//
Ca.7.7.75 bhavataścātra---
tvakkeśarāmrātakadāḍimailāsitopalāmākṣikamātuluṅgaiḥ/
madyaistathā+amlaiśca manonukūlairyuktāni deyāni virecanāni//
Ca.7.7.76 śītāmbunā pītavataśca tasya
siñcenmukhaṃ chardivighātahetoḥ/
hṛdyāṃśca mṛtpuṣpaphalapravālānamlaṃ ca dadyādupajighraṇārtham//
Ca.7.7.77 tatra ślokāḥ---
eko+amlādibhiraṣṭau ca daśa dvau saindhavādibhiḥ/
mūtre+aṣṭādaśa &yaṣṭyāṃ dvau jīvakādau caturdaśa//
Ca.7.7.78 kṣīrādau sapta lehe+aṣṭau
catvāraḥ sitayā+api ca/
pānakādiṣu pañcaiva ṣaḍṛtau pañca modakāḥ//
Ca.7.7.79 catvāraśca ghṛte kṣīre dvau
cūrṇe tarpaṇe tathā/
dvau madye kāñjike dvau ca daśānye ṣāḍavādiṣu//
Ca.7.7.80 śyāmāyāstrivṛtāyāśca
kalpe+asmin samudāhṛtam/
śataṃ daśottaraṃ siddhaṃ yogānāṃ paramarṣiṇā//
ityagniveśakṛte tantre carakapratisaṃskṛte+aprāpte dṛḍhabalasaṃpūrite
kalpasthāne śyāmātrivṛtkalpo nāma saptamo+adhyāyaḥ//7//