tripañcāśattamo+adhyāyaḥ/
Su.6.53.1 athātaḥ svarabhedapratiṣedhamadhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ//
Su.6.53.2 yathovāca bhagavān dhanvantariḥ//
Su.6.53.3 atyuccabhāṣaṇaviṣādhyayanātigītaśītādibhiḥ† prakupitāḥ
pavanādayastu/
srotaḥsu te svaravaheṣu gatāḥ pratiṣṭhāṃ hanyuḥ svaraṃ bhavati cāpi hi
ṣaḍvidhaḥ saḥ//
Su.6.53.4 vātena kṛṣṇanayanānanamūtravarcā bhinnaṃ
śanairvadati gadgadavat svaraṃ ca/
pittena pītavadanākṣipurīṣamūtro brūyādgalena †paridāhasamanvitena//
Su.6.53.5 kṛcchrāt kaphena satataṃ kapharuddhakaṇṭho
mandaṃ śanairvadati cāpi divā viśeṣaḥ†/
sarvātmake bhavati sarvavikārasaṃpadavyaktatā ca vacasastamasādhyamāhuḥ//
Su.6.53.6 dhūpyeta vāk kṣayakṛte kṣayamāpnuyācca vāgeṣa
cāpi(vāpi) hatavāk parivarjanīyaḥ/
†antargalaṃ
svaramalakṣyapadaṃ cireṇa †medaścayādvadati digdhagalauṣṭhatāluḥ//
Su.6.53.7 kṣīṇasya vṛddhasya kṛśasya cāpi cirotthito yaśca
sahopajātaḥ/
medasvinaḥ sarvasamudbhavaśca svarāmayo yo na sa siddhimeti//
Su.6.53.8 snigdhān svarāturanarānapakṛṣṭadoṣān nyāyena
†tān
vamanarecanabastibhiśca/
nasyāvapīḍamukhadhāvanadhūmalehaiḥ saṃpādayecca vividhaiḥ
kavalagrahaiśca//
Su.6.53.9 yaḥ śvāsakāsavidhirādita eva coktastaṃ
cāpyaśeṣamavatārayituṃ yateta/
vaiśeṣikaṃ ca vidhimūrdhvamato vadāmi taṃ vai svarāturahitaṃ nikhilaṃ
nibodha//
Su.6.53.10 svaropaghāte+anilaje bhuktopari ghṛtaṃ
pibet/
kāsamardakavātārkamārkavasvarase śṛtam//
Su.6.53.11 pītaṃ ghṛtaṃ hantyanilaṃ siddhamārtagale
rase/
yavakṣārājamodābhyāṃ citrakāmalakeṣu vā//
Su.6.53.12 devadārvagnikābhyāṃ vā siddhāmājaṃ
samākṣikam/
sukhodakānupāno vā sasarpiṣko guḍaudanaḥ//
Su.6.53.13 kṣīrānupānaṃ pitte tu pibet
sarpiratandritaḥ/
aśnīyācca sasarpiṣkaṃ yaṣṭīmadhukapāyasam//
Su.6.53.14 lihyānmadhurakāṇāṃ vā cūrṇaṃ
madhughṛtāplutam/
śatāvarīcūrṇayogaṃ balācūrṇamathāpi vā//
Su.6.53.15 pibet kaṭūni mūtreṇa kaphaje svarasaṃkṣaye/
lihyādvā madhutailābhyāṃ bhuktvā khādet kaṭūni vā//
Su.6.53.16 svaropaghāte medoje kaphavadvidhiriṣyate/
sarvaje kṣayaje cāpi pratyākhyāyācaret kriyām//
Su.6.53.17 śarkarāmadhumiśrāṇi śṛtāni madhuraiḥ saha/
pibet payāṃsi yasyoccairvadato+abhihataḥ svaraḥ//
iti suśrutasaṃhitāyāmuttaratantrāntargate kāyacikitsātantre
chardipratiṣedho nāma (pañcadaśo+adhyāyaḥ, āditaḥ) tripañcāśattamo+adhyāyaḥ
//53//