श्रीमन् महाभारतम्

अध्यायः 029

युधिष्ठिरेण द्रौपदींप्रति क्रोधे बहुदोषोद्भावनपूर्वकं क्रोधगर्हणम् ॥ 1 ॥

इति श्रीमन्महाभारते अरण्यपर्वणि अर्जुनाभिगमनपर्वणि एकोनत्रिंशोऽध्यायः ॥ 29 ॥

3-29-3 भावयिता वर्धयिता । जितःसन्निति शेषः ॥ 3-29-7 पापं न कः कुर्यात् इति क. पाठः ॥ 3-29-11 चरेदाचरेत् ॥ 3-29-12 द्वयोरात्मपरयो- चिकित्सकः दोषापहर्ता । क्रुध्यन्तमप्रतिक्रुध्याञ्जयेल्लोकांश्च शाश्वतान् इति ख. पाठः ॥ 3-29-13 बलीयसामुपरि यदि अशक्तिमान् क्रुध्यते तर्हि आत्मानं देह त्यजति । मनुष्याणामात्मनैव विपद्यते इति ख. पाटः । मनुष्याणां त्यजत्यात्मानमात्मना इति झ.पाठः ॥ 3-29-14 अनात्मन अजितचित्तस्य ॥ 3-29-25 रजः रजोगुणपरिणामः ॥ 3-29-26 स्वधर्मान् अपगः अपहाय गच्छतीति तथा । द्वितीयाया अलुगार्षः ॥ 3-29-27 सर्वं क्षमार्जवादिकम् । अबुद्धीनां मूढैः अतिक्रान्तं लङ्घितम् । अनिन्दिते प्रशस्ते विषये क्षमादौ ॥ 3-29-29 अभिषक्तः तापितः । अभिषजेत्तापयेत् ॥ 3-29-30 आक्रुष्टो वाचा ताडितः । हतोऽन्येनाभिगतः । हिंसितस्ताडितः ॥ 3-29-32 जन्म उत्पत्तिः । तत्रहेतुः । प्रजानां संधिः दम्पत्योः प्रीतिः । एवं संकुचिते लोके इति प्रजानां वृद्धिमूलं हि इति च. क. पाठः ॥ 3-29-33 अभवाय अनैश्वर्याय ॥ 3-29-34 जन्म प्रतिपद्यते । अन्यथा क्रोधप्राबल्ये । पूर्ववयस्येव दम्पत्योर्नाशाज्जन्मासंभव इत्यर्थः ॥ 3-29-36 बलीयसा आक्रुष्टस्ताडितो वाऽशक्तः क्षमते तथा यः प्रभाववानपि क्षमते तस्य लोका इत्यर्थः ॥ 3-29-38 क्षमावतां गाथाः प्रशंसाः । क्षमावतां मध्ये महात्मना ॥ 3-29-40 ब्रह्म ब्राह्मणजातिः । भूतं संचितं तपः भावि च क्षमैव रक्षति ॥ 3-29-41 अति अतिक्रम्य प्राप्नुवन्ति । तदूर्ध्वं पदमिति शेषः । ब्र्हमविदां वेदविदाम् ॥ 3-29-42 यजुषां त्रोताग्निसाष्यकर्मवताम् । कर्मिणां वापीकूपादिधर्मवताम् ॥ 3-29-48 तुष्य तुष्टा भव ॥ 3-29-52 दाता दास्यति ॥ 3-29-53 अभूतये नाशाय ॥