1
प्रथमः परिच्छेदः
यस्य प्रज्ञाप्रकाशः कवलयति जगच्चक्रमेवाकलङ्कः
सत्त्वार्थं वा विधातुं यदपर उदयी नासमर्थोऽ1कलङ्कः ।
तं2 नत्वा स्वार्थसम्पत्सुहितमनुपमो मञ्जुवाग्यो न दीनः
प्रत्यक्षं वानुमावेत्यत उदितमिदं येन तुल्यो न3दीनः ॥
प्रत्यक्षं चानुमानं च प्रमाणमिदमेव हि ।
प्रमाणसंप्लवायोगात् प्रमेयद्वयसंगतेः ॥
न भ्रान्तिमात्रप्रवारितप्रामाण्यः प्रमाणं प्रमाणाभासः5 । अथ कथंचित् प्रामाण्य
मुपपद्यते, तथा सत्यनुमानलक्षणसंभवान्न प्रमाणान्तरं, साक्षात्करणवृत्तं हि प्रमाणं,--
तदसंभवे तस्यैव सूचकं, तत्राव्यभिचार6प्रसादतः यदेव स्वार्थेऽस्तित्वमवबोधयति
तत्प्रमाणमन्यथा संशयविपर्ययादेर्बोधादप्रमाणता7 । यच्च साक्षादुपलभ्यते तदे
वास्ति, उपलम्भ एव सत्तेति प्रतिपादनात् । न तत्र संदेहविपर्ययावनुपलभ्यमान
एव तयोर्नियतत्वात् । तस्मादुपलभ्यमस्ति ।
यत्र चोपलभ्यमानतायाः साक्षात्करणलक्षणायाः प्रतिबन्धतो निश्चयस्तद
परमस्तीति नियमस्तेन द्वयमेव प्रमाणम् । तत्रार्थापत्त्यादीनां तथात्वाभावादप्रमाण
तेति संक्षेपार्थः । अथ सत्तायोगादेवंप्रकाराभावेऽपि तदस्तीति व्यपदिश्यते तदसत्--
उपलभ्यता न यस्यास्ति सत्तायोगगतिः कथम् ।
उपलभ्यभावो यस्यास्ति सत्तायोगो वृथा परः ॥