4
न च तस्यानुमानेऽस्ति हेतुभावः प्रमागतः ।
अनुमानं हि तादात्म्यतदुत्पत्तिसमन्वयात् ॥
विषयोऽन्यादृशस्तावद्दृश्यते शब्दलिङ्गयोः ।
सामान्यविषयत्वं हि पदस्य स्थापयिष्यते ॥
नहि सिद्धस्य साध्यत्वं धर्मिणः क्वचिदिष्यते ।
अथ साध्यत्वमर्थस्य न ध्वनेः पक्षधर्मता ॥
अथ शब्दोऽर्थवत्त्वेन पक्षः कस्मान्न कल्प्यते ।
प्रतिज्ञार्थैकदेशो हि हेतुस्तत्र प्रसज्यते ॥
पक्षे धर्मिविशेषे हि सामान्यं हेतुरिष्यते ।
शब्दत्वं गमकं नात्र गोशब्दत्वेन-लिङ्गता ॥
नहि तेनास्ति संबन्धसिद्धिः सिद्धौ वृथानुमा ।
अथकालान्तरत्वेन युक्तः सोऽर्थः प्रसाध्यते ॥
कालान्तरस्थितिर्नैव श्रीहर्षादेः प्रसिध्यति ।
अथ वाक्यार्थ-साध्यत्वं न वाक्यार्थेन योगवित् ॥
पूर्वं तस्यानुमानत्वं कथमेवं प्रसिध्यति ।
तत्र पूर्वार्थसिद्धिर्हि वाक्यादेवोपजायते ॥
न क्रियाकर्त्तृसंबन्धादृते संबन्धनं क्वचित् ।