108
दण्डस्य कार्यमवस्थाप्यते, तथा यदि नाशाख्यमपि वस्तु दृश्यं स्यादनात्मरूपविवेकेन
तस्यापि तरस्विदण्डकार्यता अवार्यैव1629, न चैवम् । तस्मात् कल्पनैवेयम्1630 ।
स्यादेतत्,
अत्रोत्तरम्,
अयमर्थः । यथा वेगवन्मुद्गरप्रहारात् पूर्वं घटस्य नाशो नास्तीति प्रतिपादयितुं
शक्यं भवतस्तत्स्वभावभूतायाः1634 कपालपंक्तेरदर्शनात्, तथा नाभावपरम्परापरिचयोऽपि
नास्तीति शक्यम् । न ह्यभावोऽपि कपालपंक्तिरेवोच्यते, येन स्वभावानुपलब्धिरवलम्बनं
तद्वदेव स्यात् । अथ नाशवदभावोऽपि कपालपंक्तिरेवोच्यते, तदा क्वचिद्देशे कुम्भमेक
मपनीय कुम्भान्तरन्यासे कथमभावव्यवहारः, कपालावलेरभावात् ? अस्ति च
कथञ्चिद्भेदमाकलयतः तत्राप्यभावव्यवहारः एकस्यान्यस्य सादृश्यविप्रलब्धस्य
प्राचीनावस्थानव्यवसायेऽपि1635, तत् कथं कपालपालिरेवाभावः ? तदस्यां ध्वंसशब्दं
सङ्केतयतो यदि1636 पूर्वं ध्वंसो नास्तीति शक्यमप्यभिधातु1637, कपालदशाविरहात्1638,
अभावस्तु नास्तीति न1639 शक्यम्, सदृशापरसंभवेन1640 दुरुपलक्षणात् । तस्मात्
1641प्रहारात्प्रागभावेऽपि कुम्भस्य संभाव्यमाने सिद्धमभिमतमस्माकम् । दृश्यानुप
लम्भानवतारणं1642 नाम, अतो1643 न कर्पराणां ध्वंससंज्ञयोपयोगः । न चान्यन्मुद्गरान्वय
व्यतिरेकानुकारि दृष्टमिति व्यवहारमात्रपरायण एव नाशो न वस्तुतोऽस्ति ।