navamo+adhyāyaḥ /
Ca.1.9.1 athātaḥ khuḍḍākacatuṣpādamadhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ //
Ca.1.9.2 iti ha smāha bhagavānātreyaḥ //
Ca.1.9.3ab bhiṣagdravyāṇyupasthātā
rogī pādacatuṣṭayam /
Ca.1.9.3cd guṇavat kāraṇaṃ jñeyaṃ
vikāravyupaśāntaye //
Ca.1.9.4ab vikāro dhātuvaiṣamyaṃ
sāmyaṃ prakṛtirucyate /
Ca.1.9.4cd sukhasaṃjñakamārogyaṃ
vikāro duḥkhameva ca //
Ca.1.9.5ab caturṇāṃ bhiṣagādīnāṃ
śastānāṃ dhātuvaikṛte /
Ca.1.9.5cd pravṛttirdhātusāmyārthā
cikitsetyabhidhīyate //
Ca.1.9.6ab śrute paryavadātatvaṃ
bahuśo dṛṣṭakarmatā /
Ca.1.9.6cd dākṣyaṃ śaucamiti jñeyaṃ
vaidye guṇacatuṣṭayam //
Ca.1.9.7ab bahutā
tatrayogyatvamanekavidhakalpanā /
Ca.1.9.7cd saṃpacceti catuṣko+ayaṃ
dravyāṇāṃ guṇa ucyate //
Ca.1.9.8ab upacārajñatā
dākṣyamanurāgaśca bhartari /
Ca.1.9.8cd śaucaṃ ceti catuṣko+ayaṃ
guṇaḥ paricare jane //
Ca.1.9.9ab
smṛtirnirdeśakāritvamabhīrutvamathāpi ca /
Ca.1.9.9cd jñāpakatvaṃ ca
rogāṇāmāturasya guṇāḥ smṛtāḥ //
Ca.1.9.10ab kāraṇaṃ ṣoḍaśaguṇaṃ
siddhau pādacatuṣṭayam /
Ca.1.9.10cd vijñātā śāsitā yoktā
pradhānaṃ bhiṣagatra tu //
Ca.1.9.11ab paktau hi kāraṇaṃ
pakturyathā pātrendhanānalāḥ /
Ca.1.9.11cd vijeturvijaye bhūmiścamūḥ
praharaṇāni ca //
Ca.1.9.12ab āturādyāstathā siddhau
pādāḥ kāraṇasaṃjñitāḥ /
Ca.1.9.12cd vaidyasyātaścikitsāyāṃ
pradhānaṃ kāraṇaṃ bhiṣak //
Ca.1.9.13ab mṛddaṇḍacakrasūtrādyāḥ
kumbhakārādṛte yathā /
Ca.1.9.13cd nāvahanti guṇaṃ
vaidyādṛte pādatrayaṃ tathā //
Ca.1.9.14ab gandharvapuravannāśaṃ
yadvikārāḥ sudāruṇāḥ /
Ca.1.9.14cd yānti yaccetare
vṛddhimāśūpāyapratīkṣiṇaḥ //
Ca.1.9.15ab sati pādatraye jñājñau
bhiṣajāvatra kāraṇam /
Ca.1.9.15cd varamātmā huto+ajñena na
cikitsā pravartitā //
Ca.1.9.16ab
pāṇicārādyathā+acakṣurajñānādbhītabhītavat /
Ca.1.9.16cd naurmārutavaśevājño
bhiṣak carati karmasu //
Ca.1.9.17ab yadṛcchayā
samāpannamuttārya niyatāyuṣam /
Ca.1.9.17cd bhiṣaṅmānī nihantyāśu
śatānyaniyatāyuṣām //
Ca.1.9.18ab
tasmācchāstre+arthavijñāne pravṛttau karmadarśane /
Ca.1.9.18cd bhiṣak catuṣṭaye yuktaḥ
prāṇābhisara ucyate //
Ca.1.9.19ab hetau liṅge praśamane
rogāṇāmapunarbhave /
Ca.1.9.19cd jñānaṃ caturvidhaṃ yasya
sa rājārho bhiṣaktamaḥ //
Ca.1.9.20ab śastraṃ śāstrāṇi salilaṃ
guṇadoṣapravṛttaye /
Ca.1.9.20cd pātrāpekṣīṇyataḥ prajñāṃ
cikitsārthaṃ viśodhayet //
Ca.1.9.21ab vidyā vitarko vijñānaṃ
smṛtistatparatā kriyā /
Ca.1.9.21cd yasyaite ṣaḍguṇāstasya na
sādhyamativartate //
Ca.1.9.22ab vidyā matiḥ
karmadṛṣṭirabhyāsaḥ siddhirāśrayaḥ /
Ca.1.9.22cd
vaidyaśabdābhiniṣpattāvalamekaikamapyataḥ //
Ca.1.9.23ab yasya tvete guṇāḥ sarve
santi vidyādayaḥ śubhāḥ /
Ca.1.9.23cd sa vaidyaśabdaṃ
sadbhūtamarhan prāṇisukhapradaḥ //
Ca.1.9.24ab śāstraṃ jyotiḥ
prakāśārthaṃ darśanaṃ buddhirātmanaḥ /
Ca.1.9.24cd tābhyāṃ bhiṣak
suyuktābhyāṃ cikitsannāparādhyati //
Ca.1.9.25ab cikitsite trayaḥ pādā
yasmādvaidyavyapāśrayaḥ /
Ca.1.9.25cd tasmāt
prayatnamātiṣṭhedbhiṣak svaguṇasaṃpadi //
Ca.1.9.26ab maitrī kāruṇyamārteṣu
śakye prītirupekṣaṇam /
Ca.1.9.26cd prakṛtistheṣu bhūteṣu
vaidyavṛttiścaturvidheti //
Ca.1.9.27 tatra ślokau
Ca.1.9.27ab bhiṣagjitaṃ catuṣpādaṃ
pādaḥ pādaścaturguṇāḥ /
Ca.1.9.27cd bhiṣak pradhānaṃ pādebhyo
yasmādvaidyastu yadguṇaḥ //
Ca.1.9.28ab jñānāni buddhirbrāhmī ca
bhiṣajāṃ yā caturvidhā /
Ca.1.9.28cd sarvametaccatuṣpāde
khuḍḍāke saṃprakāśitamiti //
ityagniveśakṛte tantre carakapratisaṃskṛte ślokasthāne
khuḍḍākacatuṣpādo nāma navamo+adhyāyaḥ //9//