185 kauṭilyaḥ | 23 |
KAZ07.9.24 avaśya.sainyaṃ śreyaḥ | 24 |
KAZ07.9.25 avaśyaṃ hi śakyaṃ sāma.ādibhir vaśyaṃ kartum, na-itarat
kārya.vyāsaktaṃ pratisaṃhartum | 25 |
KAZ07.9.26 puruṣa.bhogaṃ hiraṇya.bhogaṃ vā mitram iti "puruṣa.bhogaṃ
mitraṃ śreyaḥ, pruṣa.bhogaṃ mitraṃ pratāpa.karaṃ bhavati, yadā ca-uttiṣṭhate tadā kāryaṃ
sādhayati" ity ācāryāḥ | 26 |
KAZ07.9.27 na-iti kauṭilyaḥ | 27 |
KAZ07.9.28 hiraṇya.bhogaṃ mitraṃ śreyaḥ | 28 |
KAZ07.9.29 nityo hi hiraṇyena yogaḥ kadācid daṇḍena | 29 |
KAZ07.9.30 daṇḍaś ca hiraṇyena-anye ca kāmāḥ prāpyanta iti | 30 |
KAZ07.9.31 hiraṇya.bhogaṃ bhūmi.bhogaṃ vā mitram iti "hiraṇya.bhogaṃ
gatimattvāt sarva.vyaya.pratīkāra.karam" ity ācāryāḥ | 31 |
KAZ07.9.32 na-iti kauṭilyaḥ | 32 |
KAZ07.9.33 mitra.hiraṇye hi bhūmi.lābhād bhavata ity uktaṃ purastād | 33
|
KAZ07.9.34 tasmād bhūmi.bhogaṃ mitraṃ śreya iti | 34 |
KAZ07.9.35 tulye puruṣa.bhoge vikramaḥ kleśa.sahatvam anurāgaḥ
sarva.bala.lābho vā mitra.kulād viśeṣaḥ | 35 |
KAZ07.9.36 tulye hiraṇya.bhoge prārthita.arthatā prābhūtyam
alpa.prayasatā sātatyaṃ ca viśeṣaḥ | 36 |
KAZ07.9.37 tatra-etad bhavati | 37 |
KAZ07.9.38ab nityaṃ vaśyaṃ laghu.utthānaṃ pitṛ.paitāmahaṃ mahat |
KAZ07.9.38cd advaidhyaṃ ca-iti sampannaṃ mitraṃ ṣaḍ.guṇam ucyate || 38
||
KAZ07.9.39ab ṛte yad arthaṃ praṇayād rakṣyate yac ca rakṣati |
KAZ07.9.39cd pūrva.upacita.sambandhaṃ tan mitraṃ nityam ucyate || 39
||
KAZ07.9.40ab sarva.citra.mahā.bhogaṃ trividhaṃ vaśyam ucyate |
KAZ07.9.40cd ekato.bhogy ubhayataḥ sarvato.bhogi ca-aparam || 40
||
KAZ07.9.41ab ādātṛ vā dātr.api vā jīvaty ariṣu hiṃsayā |
KAZ07.9.41cd mitraṃ nityam avaśyaṃ tad.durga.aṭavy.apasāri ca || 41
||
KAZ07.9.42ab anyato vigṛhītaṃ yal laghu.vyasanam eva vā |
KAZ07.9.42cd sandhatte ca-upakārāya tan mitraṃ vaśyam adhruvam || 42
||
KAZ07.9.43ab eka.arthena-atha sambaddham upakārya.vikāri ca |
KAZ07.9.43cd mitra.bhāvi bhavaty etan mitram advaidhyam āpadi || 43
||
KAZ07.9.44ab mitra.bhāvād dhruvaṃ mitraṃ śatru.sādhāraṇāc calam |
KAZ07.9.44cd na kasyacid udāsīnaṃ dvayor ubhaya.bhāvi tat || 44 ||
KAZ07.9.45ab vijigīṣor amitraṃ yan mitram antardhitāṃ gatam |
KAZ07.9.45cd upakāre 'niviṣṭaṃ vā-aśaktaṃ vā-anupakāri tat || 45
||
KAZ07.9.46ab priyaṃ parasya vā rakṣyaṃ pūjyaṃ sambaddham eva vā |
KAZ07.9.46cd anugṛhṇāti yan mitraṃ śatru.sādhāraṇaṃ hi tat || 46
||