411 त्रैरूप्येणानुमानेन
च विरुद्धमग्निहोत्रस्नानादेः पापशमनं वदत् । 2118 न हि
रागादिप्रभवो धर्मस्तदपनयनमन्तरेण स्नानादेर्निवृत्तिमर्हति । एवम्विधविस
म्वादभाजमर्थं वदत् शास्त्रं विरोधं
2119 प्रामाणिकमसमाधाय अपरिह्यत्य प्रवृत्ति
कामोचितं शास्त्रार्थमनु2120गुणोपायं पुरुषार्थलक्षणञ्चाप्रदर्श्य स जर न्मी मां स क
एकदेशसम्वाददर्शनात् सत्यार्थं प्रतिजानानो धा
र्ष्ट्येन बन्धकीं साक्षाद्दृष्टव्यलीकां
स्वपतिं स्वशीलप्रामाण्योद्भावनेन भ्रान्तमावेदयन्तीं जयेत् । (३३२-३३४)
किञ्च (।)
यद्येवं2121 दृष्टैकदेशसम्वादस्यावयवत्वादन्यदपि प्रमाणं सिध्येत् । अथेह न्याये
किमप्रमाणं शास्त्रं भविष्यति । न हि बहुभाषिणि पुरुषे सत्यार्थमेकं वचे नास्ति किन्त्वस्त्येव । तेनैव दृष्टान्तेन तद्वचनं प्रमाणं स्यात् । (३३५)
नायं ध्वनिर्व्वस्तूनां स्वभावः । कार्यम्वा
2122 यस्माद् वक्तरि ध्वनिर्भवति । न हि
वस्तुनः स्वभावोन्यत्र धर्मिणि वर्त्तते । कार्यम्वाऽन्यतो भवितुमर्हति । न च तद्व्यति
रिक्तस्य कार्यस्वभावाभ्यामपरस्याव्यभिचारिता विद्यत इति निवेदितं । (३३६)
स्यादेतद् (।)
वाचकानां शब्दानां प्रवृत्तिर्व्वाच्यदृष्टिकृता अभिधेयदर्शनागता ततः परंपरया2123
-
आगमाश्रयानुमानबाधितमेतदित्याह ।
↩ -
शक्यविचारे वस्तुनि ।
↩ -
पुरुषप्रवृत्तिनिमित्तं ।
↩ -
सर्व्वः पुरुषः सर्व्वत्रार्थे प्रमाणं स्यादित्याह ।
↩ -
विना वाच्यं न शब्दवृत्तिश्चेत् ।
↩ -
पदानां सङ्गतिः सम्बन्धः । शक्यसाधन उपायोनुगुणः । अभ्युदयादिः पुरुषार्थ इति शास्त्रधर्मा प्रदर्श्य विरोधमसमाधाय चात्यन्तप्रसिद्धसत्यार्थतामात्रेण प्रज्ञाप्रकर्षेणापि दुरवगाहेपि सत्यार्थतां साधयन् दुश्चारिणीं जयेत् । सा स्वामिना परेण सङ्गता त्वमित्युपालब्धाऽह । पश्यत पुंसो वैपरीत्यं धर्मपत्न्या प्रत्ययमकृत्वा स्वनेत्रबुद्बुदयोः प्रत्येति । जरत्काणग्राम्यकाष्टहारेण प्रार्थिताऽसङ्गता । रूपगुणानुरागेण किल मन्त्रिमुख्यदारकं कामयेहमिति तुल्यं दृष्टविरोधस्यातिपरोक्षेऽविसम्वादानुमानेन (स्ववृत्तौ) ।
↩