19
अन्यथानुपपत्तौ तु प्रमेयानुप्रवेशिता ।
ताद्रूप्येणैव विज्ञानान्न दोषः प्रतिभाति नः ॥
अविनाभाविता चात्र तदैव परिकल्प्यते ।
न प्रागवगतेत्येवं सत्यप्येषा न कारणम् ॥
अन्यथानुपपत्त्यैव ह्यनेनान्यत्प्रतीयतेनान्यत् प्रतीयते ।
अन्यत्प्रतीयते तच्चेत् साहित्यं न प्रतीयते ॥
अत्रोच्यते परोक्षार्थादन्यथानुपपत्तितः ।
परोक्षकल्पना सैव ह्यर्थापत्तिः परोदिता ॥
अन्यथानुपपन्नत्वं तत्रासिद्धस्य नेक्ष्यतेतत्रासिद्धस्य नेक्षते ।
प्रमाणेन प्रसिद्धो यः स कथं नोपपत्तिमान् ॥
यदि न स्यात् परोऽप्यत्र स्यादेवानुपपन्नता ।
न चेत् साऽप्यत्रनचेत् साऽप्यत्र नास्माकमत्यन्तानुपपत्तिधीः ॥
ननु चानुपपन्नत्वमेतदन्यव्यपेक्षया ।
प्रत्यक्षसिद्धं धूमादौ संबन्धग्रहणं विना ॥
तथा चेदनुमानेनतथाचेदनुमानेन किं कर्त्तव्यं परेण वः ।
अथ संबन्धबोधेन विना नानुपपत्तिधीः ॥
अर्थापत्तावपि तथेत्यर्थापत्तिर्वृथा तथा ।
कार्यहेतौ न दृष्टं चेत् संबन्धग्रहणं विना ॥
अन्यथानुपपन्नत्वमर्थापत्तौ तु दृश्यते ॥
नन्वर्थापत्तिरप्येषा कार्यादेवोपजायते ।
शक्तयः सर्वभावानां कार्यार्थापत्तिसाधनाः ॥