100

c. ननु कर्मापि जन्मकारणमिष्टं तत्कथमज्ञानतृष्णे एवोक्ते इत्याह (।)

ते चेतने स्वयं कर्मेत्यखण्डं जन्मकारणम् ॥
गतिप्रतीत्योःकरणान्याश्रयस्तान्यदृष्टतः ॥ २६४ ॥
अदृष्टनाशादगतिः तत्संस्कारो न चेतना ॥

ते चेतने मिथ्याज्ञानतदुद्भूतर्षसंचेतने स्वयमात्मना पूर्व्वशुभाशुभकर्मसँस्कार
सहाये कर्म कर्मस्वभावे इत्यखण्डमन्यूनं जन्मकारणमुक्तमिति न विरोधः । स्यादे
तद्(।) गतिप्रतीत्योरभिमतदेशगमनस्य ज्ञानस्य च करणानीन्द्रियाणि । आश्रयः कारणं
इन्द्रियेभ्य उत्पन्नेन ज्ञानेन विषयं परिच्छिद्य प्रवृत्तेः । तानीन्द्रियाणि
चादृष्टतः शुभादिलक्षणाद् (२६४) । दीक्षया चादृष्टनाशात्तत्कार्याणां कारणा
नामनुत्पत्तेर्व्विषयस्य परिच्छेदतृष्णयोरभावात् अगतिर्जन्मस्थान इति नास्ति
पुनर्भवो दीक्षितस्य (।) तददृ508ष्टञ्चात्मसंस्कारो न चे509तना स्यात् दीक्षितस्यापि
सास्तीति जन्मापि510 स्यात ।

b. अत्रा511ह (।)

सामर्थ्यं करणोत्पत्तेर्भावाभावानुवृत्तितः ॥ २६५ ॥
दृष्टं बुद्धेर्न चान्यस्या सन्ति तानि नयन्ति किम् ।

बुद्धे512र्भावाभावानुवृत्तितोऽन्वयव्यतिरेकानुवृत्त्या करणानामेक
स्माद्देशाद
513रदेशसम्बद्धानामुत्पत्तेः कारणात्सामार्थ्यं बुद्धेरिन्द्रियजननं प्रति(२६५)दृष्टं नान्यस्य संस्काररूपस्यादृष्टस्य तदन्वयव्यतिरेकानुविधानानुपलम्भात् । सा बुद्धि
श्चास्ति देशान्तरसम्बद्धकरणजनिका दीक्षितस्या तत्किन्तानि करणानि गर्भस्थानन्न
यन्ति गच्छन्ति हेत्ववैकल्याद् भवितव्यं (२६६) ।

c. गमनेनावश्यं दीक्षयोपहता बुद्धिर्देशान्तरं नेतुमिन्द्रियाण्यशक्ता चेत् ।

धारणप्रेरणक्षोभनिरोधाश्चेतनावशाः ॥ २६६ ॥
न स्युस्तेषामसामर्थ्ये तस्य दीक्षाद्यनन्तरम् ।
अथ बुद्धेस्तदाभावान्न स्युः सन्धीयते मलैः ॥ २६७ ॥

नन्वेवन्तस्य मुमुक्षोर्दी
क्षानन्तरं बुद्धेरसामर्थ्ये तेषामिन्द्रियाणां स्वविषये
व्यवस्थापनं धारणं । तत्रा514योजनं प्रेरणं । क्षोभो515 विकारः । स्वविषयान्निवर्तनं

  1. विंशति कुशलाकुशलाः ।

  2. बौद्धोक्तः ।

  3. इति पराभिप्रायः ।

  4. समाधानं ।

  5. मिथ्याज्ञानतर्षयुतायाः ।

  6. यत्रोत्पत्स्यते ।

  7. आकृष्य नयनं ।

  8. भ्रूभङ्गादि ।