यदा त्रिरूपादुपजायते प्रतीतिस्तदा तस्याः स्वार्थानुमानात्को विशेषः । तस्मात् प्रतिज्ञा
निगमनयोरनुक्तिरेव । उपनयोपि न (व) क्तव्यः । दृष्टसामर्थ्यदर्शनपरत्वात् । न च
तस्य तत्र सत्तामात्रादपरं सामर्थ्यं (।) तच्च सत्तामात्रं शब्दे पक्षधर्म (त्वा) देव गतं ।
अथापि स्याद् (।) आगमः प्रतिज्ञा । हेतुरनुमानं । प्रत्यक्षं दृष्टान्तः । उपनय
उपमानं । सर्व्वप्रमाणव्यापारविषयप्रदर्शनपरं निगमनं ।
तदेतदसत् यतः ।
हेतुसामर्थ्यादेव यद्यसावर्थः प्रतीयते किमपरप्रमाणव्यापारेण । किमत्र कुर्मो
यत्सर्व्वप्रमाणव्यापारो न खलु हेतुपरतन्त्रः कारकग्रामः । तथा भवन्पर्यनुयोगभागी किमयमेवं
भवतीति । सत्त्यमेतद्यद्येवं स्यात् । न खलु प्रतिज्ञा प्रमाणन्ततः संशयोत्पत्तेरिति
प्रतिपादनात् ।
(ख) उपनयन (उपमान) निरासः—
उपमानं प्रमाणं (।) न खलु तथा चायमि त्युपमानमन्तरेण हेतोः साध्यसिद्धिः ।
नेदमस्ति । यतः ।
सामान्येन हि प्रतिबन्धग्रहणे कथम्विशेषाधार (ताऽ) नित्यतादिप्रसिद्धिः । विशेषा
धारतया कृतकत्वादेः प्रसिद्धेः । सैव च विशेषाधारता । तथा चायमित्युपमानप्रसिद्ध्या
कुतश्चायमिति पक्षधर्मतया प्रदर्श्यते । उपमानं प्रमाणमपरं प्रसक्तमिति चेत् ।
न (।) अनुमानान्तर्गतत्वात् । गोसादृश्यादयं स गवय इति विशेषसम्बन्धसाधनं शब्दस्यो
पमानविषयादपरो२ न भवतीत्यनुमानमेव तत्र प्रमाणं । नानुमानमपरमुपमानवादिभिरपी
ष्यते । कृतकत्वेन सादृश्यं तस्य विषय इति चेत् । न । कृत (क) त्वद्वयव्यतिरेकेण
सादृश्यभावात् । न दण्डाधारद्वयव्यतिरेकेणापरन्दण्डित्वसादृश्यं ।
तदसत् ।
अपि च ।
अवान्तरविशेषश्चेत तत्रापि न किमीक्ष्यते ।
1175