164

निःस्पृहस्य यथा राज्यसुखाभावो न बाधकः ।

तथाभ्यासात् न तद् दुःखं नारकं तस्य बाधकं ।। ८७४ ।।
भावनाबलतःसर्वं लोके दुःखसुखादिकं । ततो मोक्षस्थितस्यास्य नास्ति दुःखसुखादिकं ।। ८७५ ।।

अथापि स्याद(ा) अस्ति कर्म्म कर्मक्षयाय सम्वर्त्तते। स एव भवतोभ्युपगम इत्यभयुप
गमबाधा । तदसत् । यतः

उत्पित्सुदोषनिर्घाताद्येपि दोषविरोधिनः ।। २७८ ।।
तज्जे586 कर्म्मणि शक्ताः स्युः कृतहानिः कथं भवेत् ।

न ख(लु) कृतस्य कर्मणो हानिः, नहि कृतनाशोस्ति । कथं तर्हि कर्मक्षयः
उक्तः । अत्रोच्यते ।

कर्मं तत्तादृशं येन सामग्र्/?/यन्तरसंभवे587 । फलं ददाति सद्भावे नतु कर्म्म विरोधिनः ।। ८७६ ।।

यत्तु पुनर्नियोगतः फलदानसमर्थं तदवश्यमेवफलं ददाति । तदर्थमपि न तपस्वि
मामभियोगः । बलादेव तस्यागमात् । रागादिपरिक्षये त्वनागतरागकार्यफलपरिक्षय एव
न कृतस्यावश्यंभाविवेदनीयस्य कर्म्मणः । ननु यथा तृष्णायां स्थितायां पुनरुद्‌भूतिः कर्म्मणां
तथा कर्म्मणि स्थिते पुनः तृष्णोदय इति चेत् । तदसद्यतः ।

दोषा न कर्म्मणो दुष्टः करोति न विपर्ययात् ।। २७८ ।।
मिथ्याविकल्पेन विना नाभिलाषः सुखादपि ।

तृष्णायां सत्त्यां फलार्थी कर्म्म करोत्यन्यथा वा तृष्णासम्भवे हि नकिञ्चत्कुर्य्यात् ।

अथ शुभं कर्म्म सुखदानसमर्थमिति सुखाभिलाषी नियोगतो भवेत् । तन्न(ा) सुखमेव
परमार्थतः किञ्चित् संसारेऽपि तु मिथ्याविकल्प एव केवलः । तेन मिथ्याविकल्पेन विना
कुतोऽभिलाषः कस्य वा तत्सुखमिति । तस्मात् सत्कायदृष्टिलक्षणाविद्यापरिक्षयादेव मोक्षो
नान्यथेतिचतुरार्यसत्त्यप्रकाशनमेव तायः ।

(च) तायात् सुगतत्त्वसिद्धिः—

तस्माच्चतुःसत्योपदेशलक्षणात् कार्यभूतात् ।

तायात् तत्त्वस्थिराशेषविशेषज्ञानसाधनं ।। २८१ ।।
बोधार्थत्वाद् गमेर्बाह्यशैक्षाशैक्षाधिकस्ततः ।

तायाद्धि भगवान् सुगत ताभिज्ञायते588 । तच्च सुगतत्वं । तत्त्वस्थिराशेषविशेषज्ञानं ।
तत्त्वज्ञानं । प्रशस्तज्ञानं । स्थिरज्ञानं । अपुनरावृत्तिज्ञानं । स्थिरं हि न पुनरावर्तते ।
अशेषविशेषज्ञानं । सर्वाकारज्ञानं । निःशेषज्ञानं । बोधार्थो हि गमिरत्र । तदस्ति भगवत इति
तायादेव ज्ञायते । न खल्वनुमानादेव तायित्वं । न ह्यन्येषामेवम्भूतं तायित्वं स्म्भवति । अनुमाने
प्रवर्त्तनेऽन्येषामपि स्यात् । अथानुमाने परम्परयागतमे589 तदिति प्रतिवचनं । तथा सत्यन्येषामपि


  1. १ T. तज्जे

  2. २ T. सामग्र्‌/?/यन्तरसंभवे

  3. ३ T. सुगत इति ज्ञायते

  4. ४ T. अथा॰ परम्परयाऽगतमे॰