271
अथ भगंदररोगाधिकारः ।
भगंदरवर्णनप्रतिज्ञा ।
निगद्य संक्षेपत एवमश्मरीं । भगंदरस्य प्रतिपाद्यते क्रिया ।
स्वलक्षणैः साध्यविचारणायुतैः । सरिष्टवर्गैरपि तच्चिकित्सितैः ॥ ४४ ॥
भावार्थः--The Hindi commentary was not digitized.
भगंदर का भेद ।
क्रमान्मरुत्पित्तकफैरुदीरितैः । समस्तदोषैरपि शल्यघाततः ॥
भवंति पंचैव भगंद१राणि त--। द्विषाग्निमृत्युप्रतिमानि तान्यलं ॥ ४५ ॥
भावार्थः--The Hindi commentary was not digitized.
शतयोनक व उष्ट्रगललक्षण ।
सतोदभेदप्रचुरातिवेदनं । मरुत्प्रकोपाच्छतयोनकं भवेत् ॥
सतीव्रदाहज्वरमुग्रपैत्तिकं । भगंदरं चोष्ट्रगलोपमांकुरम् ॥ ४६ ॥
भावार्थः--The Hindi commentary was not digitized.
परिस्रावि व कंबुकावर्तलक्षण ।
कफात्परिस्रावि भगंदरं महत् । सकण्डुरं सुस्थिरमल्पदुर्घटम् ॥
उदीरितानेकविशेषवेदनम् । सुकंबुकावर्तमशेषदोषजम् ॥ ४७ ॥
-
गुदा के बाहर और पास में अर्थात् गुदा से दो अंगुल के फासले में, अत्यंत वेदना उत्पन्न करनेवाली पिडका फोडा उत्पन्न होकर, वही फूट जाता है, इसे भगंदर रोग कहते है ।
↩