Adhyāya 3, Āhnika 1, Sūtra 60
791na, buddhilakṣaṇādhiṣṭhānagatyākṛtijñātipañcatvebhyaḥ // 3.1.60 //
na khalu viṣayatvena sāmānyena kṛtavyavasthā viṣayā grāhakāntaranirapekṣā ekasādhanagrāhyā anumīyante, anumīyante ca pañca gandhādayo gandhatvādibhiḥ svasāmānyaiḥ kṛtavyavasthā indriyāntaragrāhyāḥ, tasmād asambaddham etat/ ayam eva cārtho 'nūdyate buddhilakṣaṇapañcatvād iti/ buddhaya eva lakṣaṇāni viṣayagrahaṇaliṅgatvāt indriyāṇām, tad etat indriyārthapañcatvāt ity etasmin sūtre kṛtabhāṣyam iti/ tasmād buddhilakṣaṇapañcatvāt pañcendriyāṇi/
792 adhiṣṭhānāny api khalu pañcendriyāṇām, sarvaśarīrādhiṣṭhānaṃ sparśanaṃ sparśagrahaṇaliṅgam, kṛṣṇasārādhiṣṭhānaṃ cakṣuḥ bahirniḥsṛtaṃ rūpagrahaṇaliṅgam, nāsādhiṣṭhānaṃ ghrāṇam, jihvādhiṣṭhānaṃ rasanam, karṇacchidrādhiṣṭhānaṃ śrotram, gandharasarūpasparśaśabdagrahaṇaliṅgatvād iti/ gatibhedād apīndriyabhedaḥ/ kṛṣṇasāropanibaddhaṃ cakṣur bahirniḥsṛtya rūpādhikaraṇāni dravyāṇi prāpnoti/ sparśanādīni tv indriyāṇi viṣayā evāśrayopasarpaṇāt pratyāsīdanti/ santānavṛttyā śabdasya śrotrapratyāsattir iti/ ākṛtiḥ khalu parimāṇam iyattā sā pañcadhā/ svasthānamātrāṇi ghrāṇarasanasparśanāni viṣayagrahaṇenānumeyāni/ cakṣuḥ kṛṣṇasārāśrayaṃ bahirniḥsṛtaṃ viṣayavyāpi/ śrotraṃ nānyad ākāśāt, tac ca vibhu śabdamātrānubhavānumeyaṃ puruṣasaṃskāropagrahaṇāc cādhiṣṭhānaniyamena śabdasya vyañjakam iti/
793 jātir iti yoniṃ pracakṣate/ pañca khalv indriyayonayaḥ pṛthivyādīni bhūtāni, tasmāt prakṛtipañcatvād api pañcendriyāṇīti siddham//60//